از کاربری مجدد منطبق تا کاربری مجدد خلاق میراث صنعتی

محوطه ها و آثار دوران صنعت در شهرهای صنعتی، بخشی از خاطره و حافظه جمعی شهروندان است که به واسطه زندگیشان در این شهرها حاصل شده است. این موضوع تا آنجا با زندگی ساکنان شهر عجین شده که از نام این اماکن به عنوان نقاط یا نشانه های عطف سرزمینی استفاده میکنند. با اتمام فعالیت صنعتی این محوطه ها، به تدریج مسائل اجتماعی و امنیتی ناشی از متروکه ماندنشان آشکار شد و اماکن صنعتی که زمانی قلب تپنده تولید صنعتی شهر به حساب می آمدند، به یکباره به مثابه معضلی بر روی دوش مدیران شهری سنگینی کردند. اما موضوع حفاظت از این محوطه ها با پذیرششان تحت مفهومی به نام »میراث صنعتی« آغاز شد. امروزه حفاظت از این آثار به رویکردی جهانی تبدیل شده است. در سطح جهانی، ثبت کارخانه واننله در روتردام هلند در فهرست میراث جهانی یونسکو، نشان دهنده عزم جدی جهانی در حفاظت از اینگونه محوطه ها است. با آغاز دهه ۱۹۹۰ میلادی، در راستای حل مسائل مناطق صنعتی، خیزشی تازه در شهرهای صنعتی آغاز شد که مبنای آن، تغییر کاربری فضاهای صنعتی بهعنوان پروژه های محرک توسعه از طریق »استفاده مجدد منطبق از محوطه های صنعتی« با اعطای کاربریهای فرهنگی و آموزشی به آنها بود. این رویکردها خالی از کاستی نبود و کاربریهای اعطاشده بعضا نمیتوانست چشمانداز موفقی را تضمین کند. تغییر رویکرد از »استفاده مجدد منطبق« به »استفاده مجدد سازگار«و نهایتا به »استفاده مجدد خلاق«، تدقیق توجهات را به توازن میان پتانسیل محوطه صنعتی و کاربری اعطاشده نمایان میسازد. این مجال - از طریق مطالعه تطبیقی تجارب - در پی تدارک پاسخی به این پرسش است که آیا این تغییر رویکرد، در راستای تدارک فضای کالبدی برای کاربری مجدد، با موفقیت توامان شده است؟ به چه نحو، به چه میزان و تا کجا.