مدل سازی دوبعدی حوضه و سیستم نفتی ترشیاری کرتاسه: مثالی از فروافتادگی دزفول

تولید هیدروکربن از سنگ منشا حاصل فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی است. مدل­سازی سیستم هیدروکربنی ابزار قدرتمندی جهت شبیه­سازی این فرآیندها بوده که از یک تا سه بعدی را شامل می­شود. بر اساس مطالعات گذشته، مهم­ترین سنگ­ های منشا در فروافتادگی دزفول شمالی سازندهای سرگلو، گرو، کژدمی و پابده هستند. این مطالعه به منظور ارزیابی و تکامل سیستم­ های هیدروکربنی با استفاده از روش مدل­سازی یک بعدی دو حلقه چاه و مدل­سازی دو بعدی یک مقطع (شمال شرقی جنوب غربی) در فروافتادگی دزفول شمالی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج مدل­سازی نشان داد که سازند پابده به دلیل عمق تدفین اندک به پختگی و بلوغ لازم برای تولید هیدروکربن نرسیده است و سازندهای سرگلو و گرو تقریبا در کلیه مدل­ ها حداکثر پختگی را تجربه کرده ­اند. این دو سنگ منشا در حال حاضر در پنجره گازی قرار دارند. با توجه به زمان کوه زایی زاگرس، سازند کژدمی یکی از موثرترین سنگ­ های منشا در شارژشدگی میادین منطقه است که در پنجره نفتی قرار دارد و میزان پختگی آن از شرق به غرب منطقه فروافتادگی دزفول کاهش می­یابد. با توجه به اینکه منطقه فروافتادگی دزفول دارای تکتونیک آرامی بوده و نوسانات عمقی زیادی در این منطقه مشهود نیست، در مقطع مذکور نیز تغییرات زیادی در بلوغ سازندهای منشا نبوده است. نتایج مدل مهاجرت حاکی از آن است که نشت از سازند کژدمی فقط از محل تاقدیس­ها اتفاق می­افتد و فشار پوش­سنگی کژدمی مانع از عبور هیدروکربن ها در خارج از محدوده تاقدیس­ها شده است. اتصال سیستم­ های نفتی کرتاسه پیشین و میانی فقط در محل میادین به دلیل ژئومتری و بعضا حضور گسل­ ها رخ می دهد و جداشدگی این دو سیستم توسط سازند کژدمی اتفاق می ­افتد. این مقطع مهاجرت هیدروکربن را در مخازن زیر کژدمی با شدت نسبتا زیاد به سمت دشت آبادان نشان می­دهد.