مسئولیت جنایات علیه غیرنظامیان در حقوق بین الملل معاصر

در طی دهه های اخیر جنایات علیه غیرنظامیان در مخاصمات مسلحانه و سوءاستفاده های متعددی که از آنها برای رسیدن به اهداف مورد نظر از سوی ناقضین انجام می پذیرد، امری شناخته شده و بدیهی است. این قربانیان که اکثریت در وضعیت جسمی و روحی شدید و شکنندهای قرار دارند نیازمند حمایت ویژه و فوری از سوی جامعه جهانی هستند. متاسفانه شاهد آن هستیم که این حمایتها در چارچوب محاکم کیفری بین المللی اغلب حمایتی ضعیف است، به نحوی که اگر به حمایت اساسنامهای از آنها اکتفا شود، کفه حمایت به نفع متهمان خواهد بود. این پژوهش با تمرکز بر حمایت های کنوانسیون های بین المللی به ویژه ژنو ۱۹۴۹ از غیرنظامیان در جنگ به رشته نگارش درآمده است. روش پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از رویکرد اسنادی استفاده خواهد شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که با استنباط از اصول کلی کنوانسیون چهارم ژنو کشورهای متخاصم نباید مرتکب جرایم سنگین علیه غیرنظامیان و اسیران غیرنظامی در جنگ می شوند. در مواد ۱۴۶ و ۱۴۷ چهارمین کنوانسیون، مسئولیت کیفری افراد در رابطه با این جرایم موردتوجه قرار گرفته است. مسئولیت نیروهای ائتلاف، دردرجه نخست از جهت نقض فاحش قواعد و مقررات جنگ مطرح می شود و سپس از جهت کسانی که مرتکب جرایم سنگین نظامی مربوط به کنوانسیون های ژنو یا جنایات جنگی بر پایه حقوق عرفی شده اند. درنهایت باید گفت که حمایت از حقوق غیرنظامیان ناشی از جنایات جنگی در مخاصمات مسلحانه به ویژه سوریه، عراق و یمن، همواره مورد انتقاد بوده و نقض مفاد اسناد و کنوانسیونها، از سوی دولتهای متخاصم به کرات اتفاق افتاده است.