بررسی میزان تاثیر معماری بیوفیلیک در فضاهای آموزشی با رویکرد افزایش خلاقیت

؛۱ - مقدمه :زیست شناسی و روانشناسی در ارتباط با فرضیه بیوفیلیا نشان می دهد که انسان ها به طور طبیعی به سمت محیط طبیعی جذب می شوند و جدا شدن از آن بر جنبه های فیزیکی، روانی و اجتماعی انسان تاثیر منفی می گذارد. معماری بیوفیلیک یک رویکرد طراحی جدید است که هدف آن اتصال ساکنان فضای معماری با محیط بیرون به شکل زنده است و به دلیل مزایای سلامتی و روانی آن باعث کاهش فشار خون، کاهش ضربان قلب، بازیابی حافظه و افزایش احساس آرامش و علاوه بر همه اینها باعث ایجاد حس تمرکز ذهنی و بهره وری فکری و جسمی است (Almusaed, Alasadi, and Almssad ۲۰۲۲) . محیط، بستری برای شکل گیری بسیاری از ویژگی های رفتای است. به بیانی دیگر بسیاری از عواطف، عادات، سلایق و حتی طرز نگرش ها و نشست و برخاست ها به گونه ای شگرفت از محیط تاثیر می پذیرد (فورجانی زاده ۱۳۹۴ ). محققان بسیاریمانند آمابیل معتقدند که محیط نقش برجسته تری نسبت به عوامل شخصیتی در پرورش خلاقیت دارد. یک محیط آموزشی زمانی موجب بروز خلاقیت می شود که برای شخص آزادی و امنیت روانی را فراهم سازد. فضای آموزشی خلاقانه باید بتواند تعامل دانش آموز و محیط را ایجاد کرده و به این ترتیب دانش آموز محیط یادگیری را یک محیط استرس زا در نظر نگیرد و یادگیری برایش یک تجربه لذت بخش باشد (Almusaed, Alasadi, and Almssad ۲۰۲۲) . طراحی بیوفیلیک یک طراحی شایسته در ساختمان، محوطه شهر و مقیاس های ناحیه ای که باید شامل طبیعت و عناصر طبیعی بشود، است. ویژگی هایی که معماری بیوفیلیک دارد را می توان به اختصار: ۱ - سلامت جسمی و روانی، ۲ - ارتباط با عناصر سبز در محیط زندگی، ۳ -روابط قوی با حضور نور طبیعی، ۴ - هوای تازه سبب شادی افراد، ۵ - الگویی برای سلامت اجتماع و طبیعت، ۶ - ارتباط بصری باعث کاهش استرس و افزایش حوصله و ۷ - اولویت بخشی به طبیعت واقعی بر طبیعت شبیه سازی شده نام برد. اهدافی که معماری بیوفیلیک پیروی می کند سلامت جسمی و روحی رضایت از محیط اطراف، بهره وری و خلاقیت در کار، ایجاد آرامش و آسودگی خیال و غیره می باشد (Kayıhan ۲۰۱۸) . هدف از این پژوهش در رابطه با طراحی فضای خلاقانه برای دانش آموزان، ابتدا شناسایی شاخصه های معماری بیوفیلیک و خلاقیت در فضای داخلی و در مرحله بعد به کارگیری این شاخصه ها در فضای آموزشی در راستای افزایش خلاقیت می باشد. این پژوهش به روش کیفی و تحلیلی توصیفی صورت می گیرد. ابزار جمعآوری داده در این پژوهش اسنادی می باشد.