تحلیلی بر آینده سیستم های حمل و نقل عمومی در چارچوب پایداری زیست محیطی (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)

همانطور که مطالعات پیشین نشان داده اند، علیرغم گستردگی و تنوع میعارهای تبیین کننده پایداری، عوامل موثر بر تحقق آن به طور کلی مغفول مانده و به ویژه در زمینه سیستم های حمل ونقل عمومی و مطالعات آینده دارای خلاءهای نظری می باشد. لذا در مطالعه حاضر با اتخاذ یک چارچوب آینده نگاری مبتنی بر رویکرد پس نگری، آینده سیستم حمل ونقل عمومی کلانشهر تهران به عنوان نمونه مطالعاتی برای سال ۱۴۲۰ تبیین و مدل سازی شد. داده های مورد استفاده شامل متغیرهای پویش محیطی، مصاحبه با خبرگان و پرسشگری از شهروندان شهر تهران بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها ترکیبی از روش های کمی و کیفی مدنظر قرار گرفت. در بخش کیفی، از تحلیل تم و چشم اندازسازی استفاده گردید و در بخش کمی، از روش تحلیل ساختاری با پایه نرم افزار میک مک و سناریو ویزارد و همچنین آزمون های آمار استنباطی شامل تحلیل واریانس، تحلیل رگرسیون و آزمون تی استفاده شد. نتایج نشان داد که مهمترین پیشران های شکل دهنده به آینده سیستم حمل و نقل عمومی شهر تهران، شامل تشدید تحریم های بین المللی علیه ایران و عدم ثبات اقتصادی، عدم پذیرش اجتماعی حمل و نقل عمومی در قبال خودروی شخصی از طرف ساکنان، اولویت های سرمایه گذاری دولت و میزان پذیرش و حمایت از ابتکارات زیست محیطی، فناوری های نو و انرژی های پاک توسط نهادهای مدیریت شهری تهران است. از طرفی پیشران ها به شدت دارای برهمکنش هستند. به طوری که با کوچکترین تغییر در پیشران های کلیدی، سایر متغیرهای مدل نیز دستخوش تغییراتی جدی می شوند و سیستم آینده حمل و نقل شهر تهران هر چه بیشتر از مولفه های پایداری دور می شود.