بررسی راز و رمز تشبیه در اشعار محمد کاظم کاظمی

تشبیه یکی از اساسی ترین و تاثیرگزارترین عنصر صورخیال است که از آن صورت خیالهای دیگری مانند: استعاره، کنایه ، مجاز و تشخیص نشات می گیرد. این عنصر در تصویرگری و تصویر پردازی صورت های ذهنی نقش ارزشمندی دارد. محمدکاظمی کاظمی نیز شاعر تصویرگرا و تصویرآفرین است که به مدد این عنصر برای خلق تصویرهای بکر و خیال انگیز و تفکرانگیر به شکل های مختلف بهره گرفته است . این پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی انجام شده است . یعنی تشبیهات اشعار وی از جهت های مختلف چون: عناصر تشبیه ، تشبیه به اعتبار ادات، به اعتبار وجه شبه ، مفرد و مرکب بودن طرفین ، محسوس و معقول بودن طرفین و وحدت یا تعدد طرفین ، مورد بررسی قرار گرفته و درپایان هر بخش ، جدول و نمودار نیز ترسیم گردیده است . این پژوهش نشان می دهد که کاظمی از عناصر تشبیه ، گرایش بیش تری به مفاهیم انتزاعی و عناصر طبیعی داشته در حالی که از لحاظ مشبه به ، بیش تر تشبیهات وی عقلی اند.گاه مفاهیم مجرد و انتزاعی را با یاری عناصر طبیعی و ملموس گاه پدیدههای طبیعی را به مدد تشبیه با عمق بخشی به تصویر کشیده است . ضمن این که به اعتبار ادات، بیش تر تشبیهات کاظمی مجمل و موکد هستند از لحاظ تعدد طرفین به تشبیهات مفرد به مفرد، و به اعتبار حسی و عقلی ، به تشبیهات حسی به عقلی ، حسی به حسی و از نظر تعدد طرفین به تشبیهات جمع گرایش بیشتری دارد. تشبیهات بلیغ به شکل اضافه تشبیهی در تشبیهاتش وجود دارد این امر در گسترش قلمرو تشبیهات کاظمی نقش خوبی دارند.