بررسی تاثیر غنای حسی برتسهیل مسیریابی- جهت یابی کاربران در ایستگاه های حمل ونقل ریلی شهرتهران؛ نمونه موردی: ایستگاه مترو میدان ولی عصر

حمل ونقل ریلی ایران، به دلیل رویکرد عملکردمحور و مبتنی برحس بینایی صرف، علی رغم مزایای فراوان آن، تنها امکان بهره مندی طیف خاصی ازکاربران را ازاین سامانه مفید انبوه بر، فراهم نموده است. این نقص، آسیب هایی همچون حس سرگشتگی وعدم سهولت مسیریابی-جهت یابی و... را برای کاربران به همراه داشته است. به نظر می رسد، این آسیب ها بیش ازهمه ریشه در عدم توجه به سایر حواس و افزایش غنای حسی کاربران به واسطه نوع طراحی مولفه های معماری و اطلاعاتی دراین فضاها دارد. لذا تحقیق حاضربا هدف دستیابی به راهکارهای تسهیل وبهبود عملکرد مسیریابی-جهت یابی مبتنی برافزایش غنای حسی کاربران درایستگاه های حمل ونقل ریلی شهرتهران، به روش توصیفی-تحلیلی، ازنوع همبستگی انجام شده است. حوزه پژوهش، ایستگاه های مترو تهران و جامعه آماری آن کاربران ایستگاه ها به روش تصادفی هدفمند بوده است. نمونه تحقیق، ایستگاه میدان ولی عصربه دلیل مقیاس عملکردی و اهمیت ایستگاه، تقاطعی وعمیق بودن، طیف کاربران متنوع، نوع معماری خاص و نزدیکی به رویکرد پژوهش انتخاب شده است. داده ها، ازطریق پرسشنامه بسته پاسخ کاربران گردآوری شده است. پرسشنامه، محقق ساخته بوده که روایی محتوایی آن ازطریق تحلیل عاملی و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ، تایید شد. ایستگاه نمونه در مرحله اول، به شیوه نحو فضا در محیط نرم افزار DepthmapX تحلیل شده است. در مرحله دوم با اجرای پرسشنامه مصور و ایجاد شرایط حسی خاص(ایجاد تصویرذهنی مناسب کاربران به وسیله نمایش فیلم، ایجاد محرک های حسی بویایی، چشایی، لامسه، بینایی وشنوایی)، توسط کاربران، مورد سنجش قرار گرفت. دراین تحقیق طراحی مبتنی برغنای حسی(متغیرمستقل)؛ مولفه های اطلاعاتی و معماری(متغیرهای وابسته میانی) و مسیریابی-   جهت یابی(متغیر وابسته نهایی) است.  داده های گردآوری شده به روش تحلیل مسیر، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. افزایش ضرایب مسیر از ۰.۴۳۵ به ۰.۵۳۶ و ۰.۵۷۱ به واسطه تاثیر غنای حسی بر مولفه های اطلاعاتی و معماری درایستگاه نمونه، فرضیه پژوهش را تایید نمود و نتایج نشان داد که، ضریب تاثیر غنای حسی برمولفه های اطلاعاتی(۰.۴۶۲) و بر مولفه های معماری (۰.۵۳۱) است. همچنین مولفه های اطلاعاتی با ضریب(۰.۲۱۸) و مولفه های معماری با ضریب (۰.۲۵۶)، بر تسهیل فرآیند مسیریابی-جهت یابی کاربران تاثیرگذار است. درواقع این گونه مولفه ها، از پیچیدگی فضا می کاهد.