دوره شکل گیری و انتقالی دالما (؟!)؛گاهنگاری مطلق فرهنگ و سنت سفالی دالما بر اساس تاریخگذاری های جدید با استفاده از روش طیف سنج جرمی شتاب دهنده (AMS)

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 288

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JRA-8-2_007

تاریخ نمایه سازی: 18 اردیبهشت 1402

چکیده مقاله:

بازه زمانی انتهای فرهنگ حاجی فیروز و شروع دوره دالما و همچنین شکل گیری، بسط و توسعه فرهنگ دالما به مناطق همجوار ازجمله کردستان، زنجان و زاگرس مرکزی و نیز منشاء این فرهنگ همواره یکی از موضوعات داغ و مورد بحث در ارتباط با باستان شناسی دوره دالما در این مناطق بوده است. با یافته شدن شواهد فرهنگ دالما در منطقه نخجوان و به دلیل نزدیکی این منطقه به معادن اصلی ابسیدین ازیک سو، و نزدیکی آن به یکی از گذرگاه های اصلی ورود به شمال غرب ایران ازسوی دیگر، چگونگی و چرایی حضور این فرهنگ و سنت سفالی در این منطقه از قفقاز و نیز گاه نگاری آن برای فرهنگ دالما از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این نوشتار، کوشش بر این خواهد بود تا با ارائه گاه نگاری جدید منشا این فرهنگ و فاز شکل گیری و انتقالی از انتهای نوسنگی جدید به دوره مس و سنگ قدیم مورد بحث قرار گیرد. پرسش های اساسی و بنیادین در ارتباط با این فرهنگ ازجمله چگونگی گذار جوامع حاجی فیروز به فرهنگ دالما، بازه زمانی دقیق این فرهنگ در شمال غرب ایران، زاگرس مرکزی و نیز مناطق واسط و بینابینی مابین دو منطقه زاگرس شمالی و مرکزی و نیز منشاء اولیه این فرهنگ بدون پاسخ باقی مانده است که در این نوشتار سعی بر این خواهد بود که بر اساس یافته های جدید تا حد امکان به برخی از این پرسش ها و ابهامات پاسخ داده شود. در این نوشتار با بررسی تمامی تاریخ گذاری های مطلق صورت گرفته در منطقه شمال غرب ایران و زاگرس مرکزی از کاوش های دالماتپه، سه گابی، گودین در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ نمونه های جدید تاریخ گذاری در محوطه هایی مانند دوه گز خوی، کول تپه گرگر، نادعلی بیگ سنقر مورد ارزیابی قرار گرفته و سپس با بررسی نمونه های انجام شده در منطقه قفقاز جنوبی و در محوطه های نخجوان تپه و اوچان آغیل گاه نگاری مطلق جدیدی برای دوره شکل گیری و خود فرهنگ دالما ارائه گردد. بر اساس نتایج تاریخ گذاری مطلق صورت گرفته بازه زمانی ۵۴۰۰/۵۳۵۰ – ۵۰۰۰ ق.م. برای دوره شکل گیری و انتقالی دالما و بازه زمانی ۵۰۰۰-۴۵۰۰ ق.م. برای دوره دالما پیشنهاد می شود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

اکبر عابدی

Faculty of Cultural Materials Conservation, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • الف ) فارس ...
  • بحرانی پور، حنان. ۱۴۰۰. گاهنگاری مطلق و گوناگونی درون منطقه ...
  • حصاری، مرتضی ۱۳۹۸. تحلیل و بررسی تغییرات در سنت سفال ...
  • خسروی، شکوه. ۱۳۹۴. شرق استان زنجان د دوره مس و ...
  • درخشی، حسن، هژبری نوبری، علیرضا. ۱۳۸۸. تحلیل نوسنگی شدن شرق ...
  • رحیمی سرخنی، رقیه، نیکنامی، کمال الدین، اسلامی، معین. (۱۳۹۵). سفال ...
  • ساعد موچشی، امیر، نیکنامی، کمال الدین، مشکور، مرجان، فاضلی نشلی، ...
  • عابدی، اکبر. ۱۳۹۵. گاهنگاری مطلق (C۱۴) و نسبی محوطه دوه ...
  • قوچی، علیرضا.، ۱۳۸۶. تبیین و تحلیل دوران کالکولیتیک استان اردبیل ...
  • ب) غیر فارسیAbedi, A. (۲۰۱۷). Iranian-Azerbaijan Pathway from the Zagros ...
  • Abedi, A., Omrani, B., & Karimifar, A. (۲۰۱۵). Fifth and ...
  • Alden, J., Minc, L., Buehlman-Barbeau, S., & Stein, G. (۲۰۲۱). ...
  • Bakhshaliyev, V. ۲۰۲۰. Relationships between Late Neolithic and Early Chalcolithic ...
  • Bakhshaliyev, V., ۲۰۲۱, Neolith və Erkan Enolit dovrundə Naxcivanin iqtisadi-mədəni ...
  • Carter, R., Wengrow, D., Saber, S. A., Hamarashi, S. J., ...
  • Carter, R., Wengrow, D., Saber, S.A., Hamarashi, S.J., Shepperson, M., ...
  • Hamlin, C. (۱۹۷۵). Dalma Tepe. Iran, ۱۳(۱), ۱۱۱-۱۲۷ ...
  • Helwing, B., & Aliyev, T. (۲۰۱۷). Excavations in the Mil ...
  • Henrickson, E. F., & Vitali, V. (۱۹۸۷). The Dalma tradition: ...
  • Henrickson, E. F., ۱۹۸۵ Ceramic Styles and cultural Interaction in ...
  • Hole, F. (۱۹۸۷). Archaeology of the village period. The archaeology ...
  • Jasim, S. A. (۱۹۸۵). The Ubaid period in Iraq: recent ...
  • Kroll, S. (۱۹۸۴). Archäologische Fundplätze in Iranisch-Ost-Azarbaidjan. AMI, ۱۷, ۱۳-۱۳۳ ...
  • Kroll, S. (۱۹۹۴). Festungen und Siedlungen in Ianisch-Azarbaidjan. Untersuchungen zur ...
  • Kroll, Sonja., ۲۰۱۳. Settlement patterns in the Ushnu Solduz Valley ...
  • Levine, Louis D., and, T. Cuyler Young. ۱۹۸۴ A Summary ...
  • Lyonnet B. and Guliyev F. ۲۰۱۲. Mentesh Tepe. In Lyonnet ...
  • MacEachern, S. (۱۹۹۸). Scale, style, and cultural variation: technological traditions ...
  • Marro, C. ۲۰۲۲. The View from the North. The emergence ...
  • Pecorella, P. E., & Salvini, M. (۱۹۸۴). Tra lo Zagros ...
  • Peyronel, L., Minniti, C., Moscone, D., Naime, Y., Oselini, V., ...
  • Reimer, P. J., Austin, W. E., Bard, E., Bayliss, A., ...
  • Renette, S., Jayyab, K. A., Gibbon, E., Lewis, M., Abdullkarim ...
  • Solecki, R. L., and Solecki, R. S. ۱۹۷۳ “Tepe Sevan: ...
  • Starr, R. F. (۱۹۳۷). Nuzi: report on the excavations at ...
  • Stein, G. J. (۲۰۱۷). Excavations at Surezha. Erbil Plain, Kurdistan ...
  • Stein, G.J., ۲۰۱۸. Excavations at Surezha ۲۰۱۷: Erbil Plain, Kurdistan ...
  • Stein, G.J., Fisher, M., ۲۰۱۹. Surezha excavations ۲۰۱۸. Oriental Institute ...
  • Stein, G.J., Fisher, M., ۲۰۲۰. Surezha excavations ۲۰۱۹. Oriental Institute ...
  • Tonoike, Y. (۲۰۰۹). Beyond style: Petrographic analysis of Dalma ceramics ...
  • Petrographic Analysis of the ۶th Millennium B.C. Dalma Ceramics from Northwestern and Central Zagros [مقاله ژورنالی]
  • Voigt, M. M. and Dyson, R. H. Jr., ۱۹۹۲. The ...
  • نمایش کامل مراجع