چگونگی اسلام آوردن ایرانیان

اسلام آوردن ایرانیان یا گرایش ایرانیان به اسلام،فرایندی پیچیده و تدریجی تاریخی بوده که چند صدسال به طول انجامیده و از ناحیه ای به ناحیه دیگر،تفاوت داشته و انگیزه و نیروی محرک آن در موارد گوناگون،متفاوت بوده است.فرایند مسلمان شدن ایرانیان از دوره حضرت محمد بن عبدالله(ص)در سرزمین حجاز شروع شد.(ایرانیان بسیاری در یمن ساکن بودند)در زمان حمله مسلمانان به ایران اولین گروندگان به اسلام،سربازان ایرانی و سران محلی بودند که به گفته التون دانیل این گرایش،تنها اسمی بوده و برای حفظ جایگاه در حکومت جدید،انجام شده است.تصرف ایران،به طور مستقیم منجر به تغییر دین نشد و دو قرن و نیم طول کشید تا بیشتر ایرانیان مسلمان شوند.به گفته همایون کاتوزیان حکومت در ابتدا با گرفتن مالیات جزیه،باعث افزون شدن نوکیشان مسلمان میشد؛این گروه از دادن مالیات،معاف بودند.البته در منابعی به آتش زدن آتشکده ها و کشتن موبدان اشاره شده است و اینخود غیرمسلمانان بودند که به تدریج به مزایای اقتصادی و امنیتی اسلام پی بردند.نهایتا اسلام در جریان یک روند طولانی به دین غالب در فلات ایران تبدیل گشت.با این حال ایرانیان،برخلاف سایر مردم تحت فرمان مسلمانان،توانستند از عربی سازی اجتناب کرده و بخشهای مهمی از فرهنگ خود را حفظ نمایند.