صور و آثار قراردادهای غیرمعتبر در حقوق ایران و فرانسه

افراد همواره در طول زندگی اعمالی انجام می دهند که در قانون مدنی تحت عنوان عقد و قرارداد شناخته شده است. در واقع زمانی که دو نفر توافق می کنند که عمل حقوقی انجام دهند یا تعهد به انجام کاری می کنند، سعی در انعقاد عقد یا قرارداد دارند. م ۱۸۳ قانون مدنی در خصوص تعریف عقد اینگونه مقرر می دارد: عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد به امری نمایند و مورد قبول آن ها قرار گیرد. اراده اشخاص نقطه شروع پدیده ای به نام عقد محسوب شده و اراده اجتماع نیز علاوه بر اینکه در مواردی مبنای الزام قراردادی محسوب می گردد، به اندازه کافی قدرت مقابله با اراده طرفین عقد را دارد. برای ایجاد تعادل میان اراده اشخاص و اجتماع، در موارد تعارض، ضمانت های اجرایی معینی موجود می باشد؛ مانند بطلان عقد (اعم از مطلق و نسبی)، انفساخ، عدم نفوذ، عدم قابلیت استناد، قابلیت ابطال و قابلیت فسخ. به علاوه در عقود جایز مانند وکالت، در فرض فوت موکل یا وکیل، این رابطه قراردادی به صورت غیر ارادی و قهری زوال می یابد، انجام موضوع وکالت منتفی می شود و اعتبار عقد از بین می رود. در این پژوهش آثار انواع قرارداد های نامعتبر (باطل و ناموجود، قرارداد های غیر نافذ پس از رد و قرارداد های فسخ یا اقاله شده) در حقوق ایران و فرانسه بررسی می شود. در این میان تفاوت هایی بین دو نظام حقوقی دیده می شود؛ از جمله پیش بینی عدم وجود قرارداد و تفاوت بطلان مطلق و نسبی در حقوق فرانسه و عدم نفوذ در حقوق ایران.