بررسی کالبدی قلعه تاریخی یوسفخان امیرمجاهد در روستای شمس آباد چهارمحال و بختیاری

در طول تاریخ، قلعه ها نقش مهمی در استحکامات شهرها و روستاها داشته اند. معمولا قلعه ها در ارتفاعات صخره ای، شهرها، روستاها ومسیرهای مهم ساخته میشوند و آنها را سدی دفاعی در برابر دشمنان میدانستند. چهارمحال و بختیاری نیز با توجه به فرهنگخاننشینی و نظام ارباب رعیتی از قلعه های خانی زیادی برخوردار است. این قلعه ها محل سکونت دائمی خان و خانواده او بودهاست؛یکی از این قلعه ها منتسب به یوسف خان امیرمجاهداست. هدف اصلی پژوهش، بالابردن آگاهی و شناخت نسبت به کالبد باارزش این اثر است و معرفی آن در سطح جامعه می باشد چرا که توجه داشتن و شناخت ارزشهای یک اثر تاریخی، اولین گام مهم درحفاظت و حفظ کالبد و کارکرد آن است. روش تحقیق در این پژوهش تفسیری- تاریخی است و برای دستیابی به معرفی این قلعه، از روش کتابخانه ای، میدانی و مصاحبه با افراد آن محله استفاده شده است. این قلعه توسط یوسفخان امیرمجاهد در اواخر دوره قاجارساخته شده است. هندسه آن به دو بخش ساختمان و حیاط تقسیم میشود. حیاط دارای آرایش فضایی معمول، چیدمان درختانکهنسال و حوض آب است و ساختمان نیز در دوطبقه زیرزمین و بالا احداث شده است. علاوهبر ساختار بنا، تزییناتی نیز در قالبآجرکاری، حجاری و گچبری در بخش هیی از بنا ازقبیل ستون ها، سربخاری ها و جداره های خارجی دیده میشود.این بنا، تا دهه ۵۰ با تاکید بر وجه مسکونی اربابی ادامه حیات داده و کالبد آن در تطابق با کارکرد به ایفای نقش پرداخته است اماپس از آن به اداره آموزش و پرورش اهدا و با اعطای کاربری جدید و نامانوس به کارکرد تاریخی آن درحال زوال و نابودی است.