راهکار های تربیت عاطفی قرآن برای تقویت خودشفقتی

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 85

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_MISHKAT-41-4_001

تاریخ نمایه سازی: 30 اردیبهشت 1402

چکیده مقاله:

«خودشفقتی» یا شفقت بر خود، یک فضیلت اخلاقی بنیادین در ساحت ارتباط با خود است که فرد را در مواجهه با بحران، شکست و رنج یاری می دهد و در دو دهه اخیر مورد اقبال گسترده روان­شناسان قرار گرفته است. در قرآن کریم آیات بسیاری درباره ایجاد و ارتقای این فضیلت وجود دارد که تاکنون استخراج نشده و انجام این کار می تواند گام بلندی در توسعه و تعمیق مطالعات تربیتی به شمار آید. روان شناسان رویکردهای درمانی ویژه ای مبتنی بر شفقت بر خود مطرح کرده اند؛ اما برنامه تربیتی قرآن در سه ساحت شناخت، عاطفه و رفتار قابل جست­ وجوست. ازاین­ رو مسئله پژوهش حاضر، استخراج راهکارهای عاطفی تقویت خودشفقتی، به مثابه بخشی از لایه میانی نظام تربیت قرآنی، بر اساس روش تحلیلی است. با بررسی آیات دارای محتوای خودشفقتی، هفت مولفه عاطفی­ روانی به دست آمده که عبارت اند از: اتصال به کانون هستی، غنای نفس و تعالی تمایلات، شکرگزاری، صبر، امیدواری برای جبران، پذیرش مهربانانه خود و کنترل هیجانات منفی (حفظ آرامش). این راهکارهای عاطفی نسبت به رویکردهای موجود روان شناختی از جامعیت، کمال و اطمینان بخشی بالاتری برخوردارند و از غنای شاخصه های روان­شناسی توحیدی؛ مانند: ایمان به خدا، توبه، معاد و حیات جاودان، سود جسته اند.

نویسندگان

بی بی حکیمه حسینی دولت آباد

استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم مشهد (نویسنده مسئول).

حسنعلی رضی

دکترای تخصصی مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی ...
  • ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (د. قرن ۴)؛ تحف ...
  • ابن هشام (د. ۲۱۲۲۱۸ق)؛ السیره النبویه، به کوشش مصطفی السقا ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، ...
  • انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، سخن، تهران، ۱۳۸۱ش ...
  • بلاغی، عبدالحجه (د. ۱۳۵۵ش)، حجه التفاسیر و بلاغ الاکسیر؛ حکمت، ...
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر (د. ۶۸۵ ق)، انوار التنزیل و ...
  • پورافکاری، نصرت­الله (معاصر)، فرهنگ جامع روان­شناسی روان­پزشکی، فرهنگ معاصر، تهران، ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، دار ...
  • زهری، محمد بن مسلم (د. ۱۳۷۳ش)؛ المغازی النبویه، به کوشش ...
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (د. ۵۴۸ ق)، مجمع البیان، مصحح ...
  • فرامرز قراملکی، احد، «ادب نقدپذیری (۱) (تعریف و مبانی)»، نقد ...
  • مازندرانی، محمد صالح بن احمد (د. ۱۰۸۱ق)، شرح اصول الکافی، ...
  • محمدی ری­شهری، محمد (معاصر)، میزان الحکمه، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، ...
  • مدنی، سیدعلی خان بن احمد (د. ۱۱۲۰ ق)، ریاض السالکین، ...
  • معین، محمد، فرهنگ فارسی معین، امیرکبیر، تهران، ۱۳۸۸ش ...
  • مناوی، محمد عبدالرووف، التوقیف علی مهمات التعاریف، دار الفکر المعاصر، ...
  • نوری، نجیب­الله، «بررسی پایه های روان شناختی و نشانگان صبر ...
  • واقدی، محمد بن عمر (د. ۲۰۷ق)، المغازی، مرکز انتشارات دفتر ...
  • وطن دوست، رضا، انسان و خودحرمتی مشفقانه، بنیاد پژوهش های ...
  • نمایش کامل مراجع