ارائه سناریوهای توسعه گردشگری تاب آور و پایدار متکی بر جامعه محلی با رویکرد آینده نگاری: مورد مطالعه تالاب بین المللی فریدونکنار

امروزه توسعه گردشگری در بسیاری از کشورهای در حال توسعه یکی از مسیرهای موثر برای توسعه اقتصادی و اجتماعی روستای محسوب می شود، اما با توجه به نقش مهم این صنعت در توسعه مناطق شهری و روستایی همواره موانع و مشکلاتی وجود دارد که مانع از توسعه پایدار آن می شود. تالاب بین المللی فریدونکنار که دارای پتانسیل گردشگری بالا به دلیل مراجعت هزاران پرنده مهاجر از مدارهای شمالی به این منطقه است، از نظر خدمات اکوسیستمی توسط جامعه محلی اداره می شود. بهره برداری نامتوازن و نامتعادل از خدمات اکوسیستمی تالاب بین المللی فریدونکنار، بدون آگاهی از توان تجدیدپذیری و آستانه ها، باعث تغییر وضعیت اکوسیستم می شود. برای دستیابی به گردشگری پایدار و تاب آور در منطقه مورد مطالعه، از مطالعات توصیفی- تحلیلی، اسنادی و پرسشنامه در چارچوب سناریونویسی MicMac استفاده گردید. در این پژوهش، ابتدا متغیرها و عوامل تاثیرگذار بر تاب آوری گردشگری با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و همچنین نظر افراد صاحب نظر شناسایی شد که در قالب تحلیل محیطی قرار می گیرد. پس از شناسایی متغیرها، پرسشنامه ماتریس تحلیل اثرات بین نخبگان دانشگاهی که دارای تخصص و تجربه کافی پیرامون مسائل گردشگری تالاب بودند، توزیع گردید و خواسته شد تا در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع، متغیرها را بر مبنای میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری معین کنند. سپس امتیازها وارد ماتریس اثرات متقاطع شد تا تاثیرگذاری و تاثیرپذیری (مستقیم و غیرمستقیم) هرکدام از عوامل و متغیرهای زیرمجموعه آنان با دیگر عوامل سنجیده شود و به عنوان خروجی با مشخص نمودن نیروهای پیشران کلیدی، نمودارهای لازم به دست آید؛ همچنین پس از شناسایی نیروهای پیشران کلیدی، با واردکردن آنها در محیط نرم افزار MicMac، سناریوهای سازگار با گردشگری پایدار و تاب آور تالاب در چارچوب ۱۱ عامل و ۴ حالت ممکن تصور شده در طیفی از مطلوبترین تا نا مطلوب ترین وضعیت ممکن، در چارچوب سناریوهای ریسک، هدف و سیستم ارائه گردید. استخراج الگوهای مربوطه نشان دهنده ناپایداری سیستم مورد بررسی است که عامل اصلی آن فرای تصور نهادینه شده در خصوص سه رکن اساسی توسعه پایدار ریشه در توسعه نهادی دارد. به عبارت دیگر فقدان یک چارچوب معین برای رسیدن به توافق نهادی مهمترین عامل ناپایدارکننده فعالیت های گردشگری در حوزه مورد بررسی است.