ارزیابی تاثیر طرح های مرتعداری بر ستاده های معیشت خانوارهای بهره بردار روستایی (مورد مطالعه : شهرستان ماهنشان)

برای بیش از سه دهه، طرح های حفاظت از مراتع به منظور حفظ و احیای مراتع به اجرا درآمده اند. به دلیل اهمیت زیست محیطی این منابع، وابستگی معیشت جمعیت کثیری از خانوارهای روستایی به آنها و سرمایه گذاری دولت در اجرای این طرح ها، ارزشیابی آن ها ضرورتی انکار ناپذیر است. پژوهش حاضر به دنبال بررسی اثرات طرح های مرتعداری بر ستاده های معیشت خانوارهای روستایی است که با استفاده از یک مطالعه پیمایشی انجام شده است. در گردآوری داده ها، ۲۰۴ مصاحبه ساختار یافته با استفاده از ابزار پرسشنامه و نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای از ۱۲۸۰ بهره بردار در روستاهای شهرستان ماهنشان واقع در استان زنجان در شمال غرب ایران که طرح های مرتعداری در آن ها اجرا شده و یا در حال اجرا بود صورت گرفت و مناطق روستایی به دو گروه بر این اساس طبقه بندی شدند. روایی محتوای پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان مرتبط و روایی سازه براساس تحلیل روایی همگرایی به دست آمد و تحلیل پایایی ابزار با استفاده از آزمون راهنما و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (۷۵/۰ تا ۹۵/۰) صورت گرفت. اجرای این طرحها علاوه بر افزایش درآمدهایی همچون فروش خشکبار و محصولات خانگی، کارگری غیر کشاورزی و صنایع دستی، به طور مستقیم موجب افزایش سرمایههای مبتنی بر دام و به طور غیر مستقیم در حد کمی به بهبود سرمایههای مبتنی بر زراعت آبی و باغداری کمک نموده است.