واکاوی ملاک مقام خلیفهاللهی و ارتباط آن با مسئولیت زیست محیطی انسان

انسان در جهان بینی اسلامی موجودی پرارج و دارای موقعیتی خاص است. از همین رو بسیاری از اندیشمندان مسلمان آیه سی ام سوره بقره را با مقام برجسته انسان گره زده و او را خلیفه الله دانسته­اند. در این میان درباره ملاک اعطای این مقام به انسان اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی خلیفه الله را انسان کامل و برخی دیگر عالم به اسماء می­دانند. دسته سوم اشتمال وجود انسان بر روح الهی را سر دستیابی به این مقام خوانده­اند. اما عده­ای اصل وجود این مقام برای انسان را برنتافته و مراد از خلافت در آیه را جانشینی آدم از گذشتگان تفسیر نموده اند. برخی از این محققین، با توجه به بحث­های زیست محیطی و تبعات مقام خلیفه اللهی، برداشت اخیر را اختیار کرده و خلافت الهی انسان را به چالش کشیده­اند. در این پژوهش که به شیوه تحلیلی به مرادیابی از آیات خلافت می پردازد، ضمن اشاره به دیدگاه­های مربوط به ملاک افاضه و مصداق مقام خلیفه اللهی، دیدگاه برگزیده در سر دستیابی انسان به خلافت معرفی شده و در نهایت با استمداد از نظر مختار به حل مسئله منافات خلافت انسان با بحث های زیست محیطی پرداخته شده است.