تحلیل محتوای کتب درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی از نظر میزان توجه به مولفه های محیط زیست

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توجه به مولفه های محیط زیست در کتب درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی انجام شده است. روش این پژوهش تحلیل محتوای کمی توصیفی است و به لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی می‎باشد. جامعه آماری پژوهش، کتب درسی علوم تجربی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی ۹۹_۱۳۹۸ است و تمام محتوای جامعه آماری به دلیل حجم پایین، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و نمونه برابر جامعه بوده است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش چک لیست یا سیاهه تحلیل محتوا میباشد که روایی آن توسط متخصصان مربوطه تایید شده است. در این پژوهش کتب درسی در چهار بعد متون، تصاویر، فعالیت ها و اهداف بررسی شده اند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که در کتب علوم تجربی پایه چهارم، پنجم و ششم در مجموع ۴۷ هدف از کل اهداف یادگیری به موضوع محیط زیست اختصاص داده شده است و از کل محتوای مربوط به محیط زیست، با احتساب اهداف یادگیری، ۴۸/۶۲% در قالب متن، ۳۳/۰۲% در قالب تصاویر و ۱۲/۹۵% در قالب فعالیت ها ارائه شده است. در مجموع در کتب علوم سه پایه، مولفه منابع طبیعی با ۵۴/۲۴% بیشتر از سایر مولفه ها مورد توجه قرار گرفته و پس از آن نیز به سایر مولفه ها بدین شرح توجه شده است: رابطه انسان و محیط زیست ۱۹/۳۸%، اکوسیستم ۹/۹۷%، مخاطرات طبیعی ۵/۱۶%، منابع انرژی در محیط زیست ۴/۹۳%، مدیریت محیط زیست ۴/۸۱% و پس از آن کمترین توجه به مولفه آلودگی های محیط زیست با ۱/۴۹% معطوف است. در میان کتب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی، پایه چهارم بیشترین و پایه پنجم کمترین توجه را به مولفه های محیط زیست داشته اند. این یافته ها نشان از این دارد که در کتب علوم تجربی دوره دوم ابتدایی کمبودهایی در میزان توجه به محیط زیست وجود دارد که باید جبران شود.