بررسی شکل گیری فضاهای معماری و شهرسازی ایران بر اساس الگوهای اجتماعی و فرهنگی و مذهبی

در هر جامعه ای که در آن دین مربوط به آن جامعه حاکم است، هر جزء از فعالیت های آن جامعه ارتباط نزدیک با عوامل مذهبی رایج در آن جامعه دارد. در جامعه اسلامی که دین اسلام اساس تشکیل دهنده آن جامعه است، هنرهای مختلفی از جمله معماری، از مهم ترین تجلیات اصول اسلامی هستند. بعد از ورود اسلام به ایران و آشنایی ایرانیان با جهان بینی اسلامی باعث تغییر و تحول افکار و عقاید ایرانیان اصیل و با فرهنگ شد، جهان بینی اسلامی بر معماری ایران تاثیر گذاشته و موجب شکل گیری بناهای مختلفی از جمله مسجد، خانه، تکیه، کاروانسرا و دیگر بناها بر طبق مبانی نظری اسلامی شد، قسمت های مختلف فضاهای ذکر شده مثل گنبد، مناره، ورودی ،هشتی و دیگر بناها بر طبق اصول و مبانی اسلامی به و جود آمدهاست و سبب شکل گیری سبکی از معماری شد که امروزه با نام معماری اسلامی ایران مشهور است. این سبک معماری همچون تمامی سبکهای موجود در معماری، تحت تاثیر خصوصیات بومی و تاریخی خود بودهاست، یکی از مهمترین و موفق ترین مکاتب اسلامی به شمار می آید. بررسی اصول معماری در بناهای مختلف اسلامی، مانند معانی گنبد، حجاب، محراب و زیبایی شناسی در معماری اسلامی ایران از اهداف مقاله حاضر است و سعی شده است، اصولی که بر طبق ارزش های دینی در معماری اسلامی ایران به وجود آمده اند مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند. نتایج حاکی از آن است که فضاهای اسلامی ایران بر اساس ارزش دینی اسلامی به وجود آمده اند.