ارزیابی حدیث عبدالله بن بکیر در قاعده ی لاضرر به روش تحلیل فهرستی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 161

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_TQH-20-1_004

تاریخ نمایه سازی: 2 خرداد 1402

چکیده مقاله:

از مهمترین مستندات قاعده ی لاضرر روایت داستان سمره بن جندب است که معتبرترین طریق آن به عبدالله بن بکیر منتهی می شود. . مستندات قاعده لاضرر به ادعای تواتر یا اعتبار، غالبا مورد ارزیابی قرار نمی گیرند. در موارد ارزیابی شده تلاش شده تا روایات مربوط بر اساس روش های مرسوم رجالی تصحیح گردد. در این مقاله به روش تحلیل فهرستی به ارزیابی روایت عبدالله بن بکیر درباره قاعده ی لاضرر پرداخته می شود. تحلیل فهرستی در تقریر مختار مشتمل بر چهار مرحله بررسی رجالی و فهرستی اولیه، مطالعه فضای صدور، بررسی موضع امامان(ع) و مطالعه مرحله انتقال از حدیث به فتوا می باشد که در این پژوهش این چهار مرحله بر حدیث عبدالله بن بکیر پیاده سازی شده است. بررسی رجالی سند موجود در کافی، ضعف آن را آشکار می کند. از جهت دیگر، با بررسی فهرستی، اعتبار فهرستی در زمان تالیف کتاب کافی احراز می گردد. با تتبع حدیث در تراث اهل سنت کاملا آشکار است که فقره ی «لاضرر و لا ضرار» در فضای مدینه در قرن اول و مخصوصا در نیمه ی دوم آن شهرت داشته است. در قرن دوم، عالمان اهل سنت تلاش کردند اسناد آن را ذکر نمایند. اینان در قرن سوم، حدیث لاضرر را منقطع دانسته و از نقل آن خودداری کرده اند و در قرنهای بعد، آن را قبول کردند. با بررسی موضع اهل بیت ع نسبت به این حدیث تایید اصل انتساب فقره ی «لاضرر و لاضرار» به رسول الله ص توسط ایشان قابل احراز است.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سید رضا شیرازی

استادیار/ پژوهشکده علوم اسلامی رضوی

محمد غفوری نژاد

دانشیار/دانشگاه ادیان و مذاهب

احسان سرخه ای

استادیار، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن حزم الظاهری، علی بن احمد(بی تا). المحلی بالآثار، بیروت: ...
  • ‫ابن حیون، نعمان بن محمد(۱۳۸۳ق). دعائم الاسلام، قم: آل البیت ...
  • ‫ابن رجب الدمشقی، عبدالرحمن بن احمد(۱۴۲۲ق). جامع العلوم والحکم، بیروت: ...
  • ‫ابن زهره، حمزه بن علی(۱۴۱۷ق). غنیه النزوع، قم: موسسه الامام ...
  • ‫ابن عساکر، علی(بی تا). تاریخ دمشق، بیروت: دارالفکر ...
  • ‫ابن ماجه القزوینی، محمدبن یزید(۱۴۳۰ق). سنن ابن ماجه، شعیب ارنووط، ...
  • ‫ابن بابویه، محمدبن علی(۱۴۱۵ق). المقنع، قم: پیام امام هادی (ع) ...
  • ‫ابن بابویه، محمدبن علی(۱۳۶۱ش). معانی الاخبار، قم: جامعه مدرسین ...
  • ‫ابن بابویه، محمدبن علی(۱۳۶۳ش). من لایحضره الفقیه، قم: جماعه المدرسین ...
  • ‫ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر(۱۴۰۶ ق). المهذب، قم: جماعه المدرسین ...
  • ‫ابن جنید اسکافی، محمدبن احمد(۱۴۱۶ق). مجموعه فتاوی ابن الجنید، قم: ...
  • ‫ابن غضائری، احمدبن حسین(۱۳۸۰ش). الرجال، قم: دارالحدیث ...
  • ‫ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم(بی تا). الکافی فی الفقه، اصفهان: ...
  • ‫احمدبن عیسی بن زیدبن علی(۱۴۱۰ق) کتاب راب الصدع، بیروت لبنان: ...
  • ‫ارشوم، مصطفی بن حمو(۱۴۳۴ق). القواعد الفقهیه عند الاباضیه، عمان: وزاره ...
  • ‫الالبانی، محمد ناصرالدین(۱۴۰۵ق). ارواء الغلیل، بیروت: المکتب الاسلامی ...
  • ‫الالبانی، محمدناصرالدین(۱۴۱۵ق). سلسله الاحادیث الصحیحه، الریاض: مکتبه المعارف ...
  • ‫البخاری، محمدبن اسماعیل(۱۴۲۲ق). صحیح البخاری، لبنان: دارالطوق النجاه ...
  • ‫البیهقی، ابوبکر(۱۴۳۲ق). السنن الکبیر، مصر: دارهجر للطباعه والنشر والتوزیع والاعلان ...
  • ‫الجوزی، عبدالرحمن بن علی(بی تا). کشف المشکل من حدیث الصحیحین، ...
  • ‫الجوهری، اسماعیل بن حماد(۱۴۰۷ق). الصحاح؛ تاج اللغه و صحاح العربیه، ...
  • ‫الحاکم النیسابوری، محمدبن عبدالله(۱۴۱۱ق). المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ‫الدارقطنی، علی بن عمر(۱۴۲۴ق). سنن الدارقطنی، بیروت: موسسه الرساله ...
  • ‫الدانی الاندلسی، احمد(۱۴۲۴ق). الایماء الی اطراف احادیث کتاب الموطا، الریاض: ...
  • ‫الدرسی الحمزی، ابراهیم یحیی(۱۴۲۲ق). مجموع کتب و رسائل زیدبن علی، ...
  • ‫الذهبی، شمس الدین(۱۴۱۹ق). تذکره الحفاظ، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ‫الزرقانی، محمدبن عبدالباقی(۱۴۲۴ق). شرح الزرقانی علی الموطا، القاهره: الثقافه الدینیه ...
  • ‫السبکی، عبدالوهاب بن علی(۱۴۱۱ق). الاشباه والنظائر، بیروت: دارالکتب العلمیه ...
  • ‫‫ السجستانی، ابوداود(۱۴۰۸ق). المراسیل، بیروت: الرساله ...
  • السجستانی، ابوداود(۱۴۳۰ق). سنن ابی داود، بیروت: الرساله ...
  • ‫السیوطی، جلال الدین(۱۴۲۶ق). «الجامع الکبیر»، القاهره: الازهر الشریف ...
  • ‫الطبرانی، ابوالقاسم(۱۴۱۵ق). المعجم الکبیر، قاهره: مکتبه ابن تیمیه ...
  • ‫الطبرانی، ابوالقاسم(بی تا). المعجم الاوسط، القاهره: دارالحرمین ...
  • ‫العسقلانی، ابن حجر(۱۴۰۶ق). تقریب التهذیب، سوریا: دارالرشید ...
  • ‫القحطانی، اسامه(۱۴۳۳ق). موسوعه الاجماع فی الفقه الاسلامی، الریاض: دارالفضیله ...
  • ‫المتقی الهندی، علی(۱۴۰۱ق). کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ...
  • ‫النووی، محیی الدین(بی تا). الاربعون النوویه، تحقیق ابن فایق الشربینی. ...
  • ‫بن حنبل الشیبانی، احمد بن محمد(۱۴۲۱ق). مسند الامام احمد بن ...
  • ‫بن عدی الجرجانی، ابواحمد(۱۴۱۸ق). الکامل فی ضعفاء الرجال، بیروت: الکتب ...
  • ‫ حلی، تقی الدین(۱۳۴۲ش). الرجال، تهران: دانشگاه تهران ...
  • ‫خدامیان آرانی، مهدی(۱۴۳۲ق). ‫الصحیح فی فضل الزیاره الحسینیه، ‫مشهد‫: بنیاد ...
  • ‫خدامیان آرانی، مهدی(۱۴۳۰ق). ‫الصحیح فی فضل الزیاره الرضویه، ‫مشهد: ‫، ...
  • ‫زراری، احمد بن محمد(۱۳۶۹ش). رساله ابی غالب الزراری، قم: مرکز ...
  • ‫زید بن علی بن الحسینع. (بی تا)، مسند الامام زید، ...
  • ‫سبحانی، جعفر(۱۴۱۵ق). الرسائل الاربع، قم: امام صادق(ع) ...
  • ‫سلار دیلمی، حمزه بن عبد العزیز(۱۴۰۴ق). المراسم، قم: منشورات الحرمین ...
  • ‫سیستانی، علی(۱۴۱۴ق). قاعده لا ضرر و لا ضرار، قم: بی ...
  • ‫شریعت اصفهانی، فتح الله(بی تا). قاعده لا ضرر، قم: جماعه ...
  • ‫شیرازی، سیدرضا(۱۴۰۰ش). «ارائه ی سازوکار اجرایی تحلیل فهرستی به همراه ...
  • شیرازی، سیدرضا(۱۴۰۰ش). «ارزیابی احادیث به روش تحلیل فهرستی، دیدگاه ها ...
  • شیری محمدآبادی، مرجان(۱۳۹۹ش). «تاریخ گذاری روایات حاکی از دعای پیامبر ...
  • ‫طبرسی، فضل بن حسن(۱۴۱۰ق). الموتلف من المختلف بین ائمه السلف، ...
  • ‫طوسی، محمد بن حسن(۱۳۶۳ش). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار تهران: ...
  • ‫طوسی، محمد بن حسن(۱۴۰۷ق). الخلاف، قم: جماعه المدرسین ...
  • ‫طوسی، محمد بن حسن(۱۴۰۰ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، ...
  • ‫طوسی، محمد بن حسن(۱۳۶۵ش). تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیه ...
  • ‫طوسی، محمد بن حسن(۱۴۲۷ق). رجال الطوسی، قم: جماعه المدرسین ...
  • ‫طوسی، محمد بن حسن(بی تا). الفهرست، قم: مکتبه المرتضویه ...
  • طوسی، محمد بن الحسن(۱۳۴۸ش). اختیار معرفه الرجال المعروف برجال الکشی، ...
  • ‫عراقی، ضیاء‎الدین(۱۳۷۶ش). قاعده لا ضرر و لا ضرار، قم: دفتر ...
  • ‫علم الهدی، علی بن الحسین(۱۴۱۵ق). الانتصار فی انفرادات الامامیه، قم: ...
  • ‫علم الهدی، علی بن الحسین(۱۴۰۵ق). رسائل الشریف المرتضی، قم: دارالقرآن ...
  • ‫فخرالمحققین، محمد بن حسن(۱۳۸۷ش). ایضاح الفوائد، قم: اسماعیلیان ...
  • الفقه المنسوب للامام الرضا(ع)(۱۴۰۶ق). تحقیق موسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث، ...
  • ‫قطب راوندی، سعید بن هبه الله(۱۴۰۵ق). فقه القرآن، قم: مرعشی ...
  • ‫کلینی، محمد بن یعقوب(۱۳۶۳ش). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • ‫مالک بن انس(۱۴۰۶ق). الموطا، بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • ‫مددی، سید احمد(خارج اصول)، http://www.ostadmadadi.ir ...
  • ‫مفید، محمد بن محمد(ق۱۴۱۰). المقنعه، قم: جماعه المدرسین ...
  • ‫مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۰ش). القواعد الفقهیه، قم: مدرسه الامام علی(ع) ...
  • ‫موسوی بجنوردی، محمد(۱۳۷۹ش). قواعد فقهیه، تهران: عروج ...
  • ‫‫میرزایی، ‫احمد(۱۳۹۷ش). بررسی روایات به روش فهرستی، مشهد: مطالعات راهبردی ...
  • ‫نجاشی، احمد بن علی(۱۳۶۵ش). رجال النجاشی، قم: جماعه المدرسین ...
  • ‫نجاشی ، احمدبن علی (۱۳۹۴ش). رجال النجاشی، قم: بوستان کتاب ...
  • ‫یحیی بن الحسین، الهادی الی الحق(۱۴۳۵ش). کتاب الاحکام فی الحلال ...
  • نمایش کامل مراجع