از یک سند تا یک کتاب گزارشی از کتاب ایضاح المشکلات عبدالعلی خان سدید السلطنه نوری مستوفی

دامنه فعالیت علمی مسلمانان در باره اهل کتاب به زمان آغازین ظهور اسلام باز می گردد. در قرآن به فراوانی به آنان اشاره شده، و بعدها نیز طی قرون، مکرر به صورت تطبیقی یا غیر تطبیقی (با اسلام) به اهل کتاب، تورات و انجیل و عقاید مسیحیت و یهودیت پرداخته شده است. این مطالعات در دوره صفوی و قاجاری توسعه یافته و بویژه در دوره اخیر قاجاری، بیشتر محل توجه بوده بوده است. کتاب ایضاح المشکلات، کاری تطبیقی بین تورات و انجیل و اسلام انجام شده است. نویسنده، با شگفتی، تلاش کرده است تا اخبار تاریخی مربوط به اسلام را در آن دو کتاب بیابد. این تصور بر پایه برخی از باورهای قدیمی در این باره بوده که آن دو کتاب، حاوی پیشگویی های در باره آینده است. در این مقاله، بیشتر به معرفی این کتاب پرداخته شده است.