بررسی و مقایسه اثر عصاره گزنه (L dioc Urtica) و نانوذرات نقره فیتوسنتز شده از گیاه گزنه بر رشد و تشکیل بیوفیلم باکتری استرپتوکوکوس موتانس

گیاهان مختلفی از جمله کافور، گزنه، یونجه، شمعدانی، یوالف، زیتون تلخ، تمبر هندی، انگور فرنگی، آلوئه ورا و گشنیز برای بررسی سنتز نانو ذرات مطالعه شده اند. در سنتز نانو ذرات فلزی توسط عصاره گیاهان حضور متابولیت های ثانویه مختلف، آنزیم ها، پروتئین ها و یا سایر عوامل کاهنده و ترکیبات انتقال دهنده الکترون اثبات شده است. نانو ذرات نقره از طریق تکنیک های مختلف سنتز می شوند. نانوذره ها را می توان به روش های مختلفی دسته بندی کرد. این ذرات می توانند از نظر شکل، اندازه، مواد سازنده متفاوت باشند. حتی روش های تهیه نانوذرات نیز می تواند انواع مختلفی از نانوذرات را ایجاد کند. هرکدام از این ذرات در مقیاس نانو، ظرفیت بارگیری، رهایش و ماندگاری متفاوتی در مواد خوراکی، بسته بندی و دارویی دارند. نانوذرات فلزی از قبیل نقره، طال، پالتین و پاالدیوم دارای کاربردهای بسیاری در زمینه های مختلف علمی مانند دارو، پزشکی، مهندسی پزشکی و سالمتی هستند. استرپتوکوک موتانس، کوکسی گرم مثبت و بی هوازی اختیاری است که فلور حفره ی دهانی در انسان می باشد. ۵۲ گونه از استرپتوکوکهای دهانی تاکنون کشف شده است. هر یک از این گونه ها، جایگاه های خاصی از دهان را اشغال می کنند. عدم تعادل بین میکروفلور دهانی موجب پیدایش بیماری های دهان و دندان خواهد شد در پژوهش حاضر، برگ ها و اندام های هوایی گیاه گزنه از مناطق محلی حومه تهران در تابستان سال ۱۰۱۱ جمع آوری شد و سپس جنس و گونه گزنه با همکاری هرباریوم و آزمایشگاه سیستماتیک گیاهی دانشگاه علوم پزشکی ایران شناسایی و تایید گردید. پس از جمع آوری گیاه گزنه از آن عصاره گیری شد؛ سپس برای به دست آوردن بهترین نسبت نانو ذره نقره با عصاره گزنه از بررسی pH، آنالیز اسپکتوفتومتری، طیف سنجی پراش اشعه ایکس، تعیین اندازه مورفولوژی نانو ذرات به وسیله میکروسکوپ الکترونی روبشی و MS-ICP استفاده شد. سپس بهترین نانوذره ای که دارای pH و غلظت مناسب بود، برای خاصیت ضدباکتریایی مورد بررسی قرار گرفت. برای سنجش خاصیت ضدمیکروبی باکتری ها از روش MIC و MBC استفاده شد. باکتری مورد بررسی در این مطالعه استرپتوکوکوس موتانس (۳۵۶۰۸ ATCC )خریداری شده به صورت لیوفیلیزه بود. در نهایت تمام داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر طبق مطالعات صورت گرفته، تلفیق عصاره و نانوذره نقره بر رشد و بقای باکتری مذکور دارای تاثیرات منفی به مراتب قابل مالحظه تری می باشند. احتماال دلیل آن را می توان ناشی از این دانست که نانوذرات نقره پتانسیل غشایی پالسما را ناپایدار می کنند که نتیجه آن کاهش سطح آدنوزین تری فسفات درون سلولی می باشد که این عمل با هدف قرار دادن غشای سلولی باعث مرگ باکتری می شود. در واقع، نانوذرات نقره موجب از هم گسستن اجزای ممانعت کننده موجود در غشاء خارجی باکتری می شوند که این عمل هم باعث آزاد شدن تصاعدی مولکول هایی نظیر لیپوپلی ساکاریدها و پورین ها از غشاء سیتوپالسمی می شود. در پژوهش حاضر، با توجه به نتایج به دست آمده از تاثیر نانوذره نقره حاوی عصاره گزنه بر باکتری استرپتوکوکوس موتانس می توان گفت، نانوذره سنتز شده به وسیله عصاره گزنه، ترکیب مناسبی همچون کلروهگزیدین بر غیرفعالسازی تشکیل بیوفیلم از سمت استرپتوکوکوس موتانس می باشد. اثر مثبت نانوذره حاوی عصاره، از عصاره و نانوذره به تنهایی بیشتر بوده و در نتیجه می توان گفت این ترکیب را می توان به عنوان ترکیب طبیعی و موثر در دهانشویه مدنظر قرار داد.