مطالعه تطبیقی مذاهب خمسه در خصوص جایگاه قاعده ی لاحرج در مساله تعدد زوجات با نگاهی به حقوق کیفری ایران

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 114

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCLD-1-4_002

تاریخ نمایه سازی: 6 خرداد 1402

چکیده مقاله:

قاعده ­ی لاحرج، از پیشرفته ترین قواعد فقهی است که ضمن دارا بودن مبانی نقلی و عقلی قدر متیقن، داری قلمرو گسترده ای است و از عبادیات تا معاملات را شامل می شود. تعدد زوجات، یکی از موضوعاتی که استفاده از قاعده­ی لاحرج در آن، مطرح است. نوشتار پیش رو، به این موضوع پرداخته است که هر یک از زوج یا زوجه برای جواز تعدد زوجات یا طلاق می توانند به قاعده­ی لاحرج استناد جویند و از آن، استفاده کنند یا خیر؟ با بررسی منابع فقه امامیه و عامه، به دست می­آید که قاعده ­ی لا حرج، قاعده­ای مبتنی بر حالات شخصی است و مصادیق آن، غیر قابل حصر است و زوج، برای تعدد زوجات، به استناد به قاعده­ی مذکور، نیازی ندارد. از منظر فقهای امامیه، قاعده­ی لاحرج می تواند زوجه را در اخذ حکم طلاق یاری کند؛ هرچند که جواز شرعی یا قانونی بر تعدد زوجات باشد. فقهای عامه، با این دیدگاه مخالف هستند. کاربرد قاعده­ی لاحرج برای زوجه به صراحت در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و تبصره آن، منعکس است و تاثیرپذیری قوانین ایران از دیدگاه فقه امامیه را بار دیگر احراز می کند.

کلیدواژه ها:

لاحرج و تعدد زوجات ، تعدد زوجات ، تعدد زوجات در مذاهب خمسه

نویسندگان

امین قاسمی فر

دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.

محسن رزمی

استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.

حسین احمری

دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.

احمد فولادیان

استادیار گروه مطالعات خانواده، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب شناسی۱. ابن قدامه، عبدالله بن محمد، (۱۴۱۸)، المغنی فی ...
  • ابن نجیم، سراج الدین، (۱۴۲۲)، النهر الفائق شرح کنز الدقائق، ...
  • اخوان کاظمی، هانیه سادات، (۱۴۰۰)، بررسی فقهی حقوقی طلاق زنان ...
  • ارج‍م‍ن‍د دان‍ش ، جعفر، (۱۳۸۴)، ب‍ررس‍ی ق‍اع‍ده ع‍س‍ر و ح‍رج ...
  • امامی، مسعود، (۱۳۹۲)، « فلسفه حکم تعدد زوجات »، پژوهش ...
  • امینی، عبدلحسین، (۱۴۳۰)، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ...
  • اندلسی، علی بن احمد بن حزم، (۱۴۰۴)، الاحکام فی اصول ...
  • بجنوردی، حسن، (۱۴۱۹)، القواعد الفقهیه، قم، الهادی، مطبعه الاولی ...
  • بخاری، محمد بن اسماعیل، (۱۴۰۱)، صحیح بخاری، بیروت، دارالفکر، مطبعه ...
  • ثعالبی، عبدالرحمان بن محمد بن مخلوف، (۱۴۱۸)، التفسیر الثعالبی، بیروت، ...
  • حاجیعلی، فریبا، (۱۳۸۸)، «مبانی فقهی و حقوقی نظام تعدد زوجات ...
  • ح‍رع‍ام‍ل‍ی ، م‍ح‍م‍دب‍ن ح‍س‍ن ، (۱۴۱۴)، وسایل الشیعه، بیروت، دار ...
  • حلی، محمد بن ادریس، (۱۴۰۸)، السرائر، بیروت، موسسه نشر الاسلامی، ...
  • حلی، حسن بن یوسف، (۱۴۱۳)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه ...
  • حلی، حسن­بن­یوسف، (۱۴۲۰)، تحریرالاحکام، قم، موسسه امام صادق، مطبعه الاولی ...
  • حنبل، محمد بن احمد، (۱۴۱۶)، مسند احمد بن حنبل، بیروت، ...
  • خمینی، روح الله، (۱۳۸۳)، تحریر الوسیله، قم، موسسه مطبوعات دارالعلم، ...
  • خوئی، سید ابوالقاسم، (۱۴۲۲)، توضیح المسائل، جلد ۲، قم، موسسه ...
  • دهقانی، مهناز، صادق پور، محمدجعفر، (۱۴۰۰)، « جستاری انتقادی در ...
  • رضا، محمد رشید، (۱۴۲۳)، تفسیر القرآن العظیم (تفسیر المنار)، بیروت، ...
  • سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۳۸۵)، « ازدواج موقت در کتاب و ...
  • سرخسی، محمد بن ابی سهل، (۱۴۲۰)، المبسوط، بیروت، دارالفکر، مطبعه ...
  • سلار، حمزه بن عبدالعزیز، (۱۴۰۴)، المراسم العلویه و الاحکام النبویه ...
  • سلحشور، بتول، سلطانی، عباسعلی، (۱۳۹۶)، « مبانی فقهی جرم انگاری ...
  • سلطانی، عباسعلی، (۱۴۰۱)، « نگره ی قاعده نگاری انصاف با ...
  • سیوطی، جلال الدین، (۱۴۱۱)، الاشباه و النظائر، بیروت، دار الکتب ...
  • سیوطی، جلال الدین، (۱۴۱۹)، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، قم، ...
  • شاه حسینی، فهیمه، (۱۳۹۸)، « معیار های عسر و حرج ...
  • شفیعی، کریم، (۱۳۹۸)، « جایگاه فقهی و حقوقی اذن همسر ...
  • شکوهی، احمد، ابراهیمی، علیرضا، (۱۳۹۹)، «حکم اولیه تعدد زوجات از ...
  • شهیداول، محمدبن مکی عاملی، (۱۴۰۰)، القواعد و الفوائد، قم، کتابفروشی ...
  • شهید ثانی، زین الدین عاملی، (۱۴۱۳)، مسالک الافهام الی تنقیح ...
  • شیخ مفید، محمد بن نعمان، (۱۴۱۴)، خلاصه الایجاز فی المتعه، ...
  • طباطبایی، محمدحسین، (۱۳۸۱)، تفسیر المیزان، تهران، اسلامی، چاپ اول ...
  • طبرسی، ابو علی الفضل بن الحسن، (۱۳۳۸)، مجمع البیان فی ...
  • طبری، ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید، (۱۴۲۰)، جامع البیان ...
  • طوسی، محمدبن حسن، (۱۴۰۸)، الخلاف، قم، جامعه مدرسین، مطبعه الاولی ...
  • طوسی، محمد بن حسن، (۱۳۸۷)، المبسوط فی الفقه الامامیه، قم، ...
  • عبدالهی فشکل پشته، افسانه، (۱۳۹۹)، ‫قاعده عسر و حرج در ...
  • عبدی پور، ابراهیم، (۱۳۸۸)، «تعدد زوجات»، حقوق اسلامی، شماره ۲۰، ...
  • عمرانی، ابو حسین، (۱۴۲۱)، البیان فی مذهب الامام الشافعی، جده، ...
  • فخرزاری، ابوعبدالله محمد بن عمر، (۱۴۲۰)، التفسیرالکبیر (مفایح الغیب)، قاهره، ...
  • کاشانی، علاءالدین، (۱۴۰۶)، بدائع الصنایع فی ترتیب الشرایع، بیروت، دار ...
  • کرکی، علی بن حسین عاملی، (۱۴۱۴)، جامع المقاصد فی شرح ...
  • محقق داماد، سیدمصطفی، (۱۳۸۷)، قواعد فقه بخش مدنی ۲، تهران، ...
  • محقق دایکندی، محمداکبر، (۱۳۸۶)، « ازدواج موقت در قرآن کریم ...
  • محمود، منیع عبد الحلیم، (۱۴۱۸)، منهاج المفسرین، قاهره، دارالکتب، مطبعه ...
  • مفید، محمدبن محمد، (۱۴۱۳)، المقنعه، قم، موسسه نشر اسلامی، مطبعه ...
  • نجفی، محمدحسن، (۱۴۱۴)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، ...
  • نراقی، احمد، (۱۳۷۵)، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و ...
  • هاشمی، حسین، (۱۳۸۶)، « نقدی بر ازدواج موقت در فقه ...
  • یزدی طباطبایی، محمدکاظم، (۱۴۰۹)، العروه الوثقی فیما تعم به البلوی، ...
  • نمایش کامل مراجع