خوانش بیش متنی عناصر نوشتاری در قالیچهمحرابی موزه دفینه
محل انتشار: فصلنامه جلوه هنر، دوره: 15، شماره: 1
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 138
نسخه کامل این مقاله ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JJHJOR-15-1_003
تاریخ نمایه سازی: 6 خرداد 1402
چکیده مقاله:
قالیچههای محرابی دوره صفویه از جمله گونههای قالی است که در سده نوزدهم میلادی بهعنوان پیش متن سایر قالیچهها در ایران و ترکیه مورد استفاده قرار میگیرد. از آن جا که بدون خلق قالیچههای دوره صفویه امکان خلق قالیچههای ادوار بعدی ممکن نبود، بنابراین، روابط میان این متنها نه از نوع هم حضوری، بلکه از نوع برگرفتگی در نظر گرفته میشود. به نظر میرسد در این برگرفتگی، سبک یک سان و مضامین متفاوت است. لذا، در این برگرفتگی میتوان شاهد دگرگونیهای موضوعی و مضمونی بود. متن کلامی دراکثر قالیچههای صفوی برگرفته از آیات قرآنی است؛ ولیکن، متن کلامی در قالیچه موجود در موزه دفینه در دوره قاجار بیش تر شامل اشعار غنایی و تعلیمی میشود. حال پرسش این است: دگرگونیهای موضوعی و مضمونی در قالیچه موزه دفینه در قیاس با قالیچههای دوره صفویه چگونه قابل تبیین است؟ هدف از این پژوهش، تحلیل نشانگان کلامی قالیچه موزه دفینه با تکیه بر بیش متنیت ژنت است؛ و با توجه به برگرفتگی این قالیچه از قالیچههای دوره صفویه، برای رسیدن به پاسخی مناسب با استفاده از رویکرد بیش متنیت و روش توصیفی و تحلیلی میتوان به این نتیجه رسید که، رابطه این برگرفتگی در شکل کلی قالیچه همانگونی و از گونه پاستیش است. ولیکن، این برگرفتگی در عناصر کلامی از نوع تراگونگی و ترانزپوزیسیون است. با توجه به این تراگونگی میتوان گفت، دگرگونی در بیشمتن بیش تر تاکید بر مضمون است. چرا که این متون، سعی در بیان مضمونی متفاوت از سلوک و بقا و فنا فی الله را داشته و تلاش در نقد شرایط کنونی جامعه و یادآوری شرایط آرامشبخش و مفرح در دوره صفویه داشته است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
ساحل عرفان منش
استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.
علی پیری
استادیارگروه فرش، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران، نوسنده مسئول
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :