تحلیل الگوی توالی دبی جریان ماهانه با استفاده از روش آنالیز توانی در تعدادی از ایستگاه های هیدرومتری استان مازندران

ارزیابی دوره های خشک و مرطوب هیدرولوژیک به عنوان ضرورت و مبنای اولیه برنامه ریزی و مدیریت منابع آب می باشد که نیازمند درک و مطالعه وقوع خشکسالی ها است. هدف از این پژوهش استفاده از روش آنالیز توانی (Power Laws Analysis) و تحلیل الگوهای دوره های کم آبی و پرآبی جریان رودخانه ای در تعدادی از ایستگاه های استان مازندران می باشد. بدین منظور، خصوصیات دوره های کم آبی و پرآبی در سری های زمانی دبی ماهانه در ۲۶ ایستگاه هیدرومتری استان مازندران طی دوره آماری ۳۶ ساله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در همین راستا میانگین ماهانه دبی، حد آستانه و نیز شروع و پایان دوره های کم آبی و پرآبی محاسبه و سپس تعداد دنباله ها در توالی وقوع دوره های کم آبی و پرآبی در دوره های ۱ تا ۴۱ ماهه مشخص گردید. نتایج نشان داد که بین شدت وقوع و تداوم دوره های کم آبی و پرآبی رابطه مستقیم وجود دارد. کم ترین شدت دوره های کم آبی و پرآبی مربوط به ایستگاه های پلور و هنیسک به ترتیب با مقادیر شیب خط ۸۷/۰- و ۲۹/۱- در جنوب غربی و غرب استان می باشند. براساس نتایج، بیش ترین تداوم جریان با مقادیر ۰۹/۱۲۲ و ۸۹/۱۴۵ برای دوره های کم آبی و پرآبی در ایستگاه قرآن تالار در مرکز استان به وقوع پیوسته است. به عبارتی می توان گفت که ایستگاه های واقع در سرشاخه اصلی جنوب شرقی و مرکز مازندران دارای تداوم جریان کم آبی و پرآبی بیش تری در مقایسه با سایر ایستگاه ها هستند. نزدیکی ابر نقاط به خط مستقیم و خطوط نزدیک یا موازی بدون تقاطع در استان مازندران بیان گر وجود رژیم همگن دوره های کم آبی و پرآبی بوده و تغییرات قابل ملاحظه زمانی در آن ها چندان مشاهده نمی شود. در این خصوص می توان بر قابلیت استخراج الگوی تناوب دبی ماهانه و تداوم آن براساس روش آنالیز توانی اشاره نمود. نتایج می تواند در تعیین مناطق با تداوم بالای خشکسالی جریان و نیز وقوع خشکسالی های شدید و برنامه ریزی مدیریت منابع آب سطحی مورد استفاده قرار گیرد.