پرونده ی گابچیکوو-ناگیماروس و نقش آن در توسعه ی حقوق مسئولیت بین المللی دولت ها

طی سال های پایانی دهه ی ۷۰ میلادی دو کشور چکسلواکی و مجارستان طی موافقنامه ها و مکاتبات گوناگون به توافق می رسند تاپروژه ی سدسازی موسوم به گابچیکو و اگیماروس، را در محدوده ی مرزهای آبی مشترک خود، یعنی رودخانه دانوب، به اجرا درآورند، تا به منظور جلو گیری از سیلاب های فاجعه بار بهبود کشتی رانی رودخانه ای و تولید برق پاک به این کشورها کمک کند. اما طیدهه ی ۸۰ میلادی تحولاتی در دو کشور. به ویژه مجارستان، رخ می دهد که اجرای این پروژه را دچار مشکل می سازد. این مشکلات کهبه نظر حل ناشدنی می نمود؛ منجر به امضای توافقنامه ای مخصوص میان دو دولت در تاریخ ۷ آپریل ۱۹۹۳ می گردد تا اختلاف یادشدهرا به دیوان بین المللی دادگستری ارجاع دهند. در بند ۱ از ماده ی ۲ توافقنامه ی مخصوص طرفین خواستار اظهار نظر دیوان بین المللیداد گستری در سه امر مورد اختلاف میان خود بودند. دیوان در رای خود این سه موضع اختلاف را بررسی می کند و در پایان رای خودرهنمودهایی برای آینده ی پروژه ی گابچیکوو-ناگیماروس ارائه می دهد. در این پرونده هر یک از طرفین برای دفاع از رفتار خود بهماده ای از مواد طرح پیش نویس مسئولیت بین المللی دولت ها مصوب ۱۹۹۶ استناد می کنند. نخست دولت مجارستان در توجبه تعلیق وترکک کار بر روی پروژه به ماده ۳۳ طرح پیش نویس درباره ی حالت ضرورت استناد می کند، و در بخش دیگری از پرونده، دولتاسلواکی برای توجیه به کار انداختن یک جانبه پروژه از سوی خود. به مواد ۴۷ تا ۵۰ طرح پیش نویس در ارتباط با اقدامات متقابل متوسل می شود. به همین دلیل نقش این پرونده در تحول حقوق مسئولیت بین المللی دولت ها باید مورد توجه قرار گیرد.