تناص قرآنی در دیوان عبدالرحیم برعی

در نیمه­ی دوم قرن بیستم میلادی نظریه­های نقدی ادبی جدیدی آشکار شد که تناص( بینامتنیت) یکی از آنهاست که در ادبیات معاصر عربی با نام­های دیگری مانند" النصوصیه"، " التداخل النصی" یا " التعالق النصه" و " البینصیه" نیز شناخته می­شود." ژولیا کریستوا"، زبان­شناس و پژوهشگر بلغاری، اولین کسی است که در نیمه­ی دهه شصت میلادی این اصطلاح را به کار برد. در حقیقت تناص پدیده­ای جدید است که دارای مفاهیمی قدیمی در ادبیات عربی است. شاعران عرب با الهام­گیری از قرآن کریم بر غنای شعر خویش افزوده و آن را به فهم عامه نزدیک ساخته­اند. با مطالعه­ی دیوان عبدالرحیم برعی، شاعر یمنی، دریافتیم که شعر وی سرشار از تناص قرآنی به صورت مستقیم و غیرمستقیم می­باشد. این مقاله می­کوشد با استفاده از روش توصیفی – تحلیل  ضمن القای مفهوم تناص، به بیان نمونه­هایی از آن در دیوان این شاعر بپردازد. تناص دارای روش­های فراوانی است که نویسندگان این مقاله روش مستقیم( المباشر) و غیرمستقیم( الداخلی) را برگزیده­اند.