شناسایی ابعاد و مولفه های از خود بیگانگی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

مقدمه: از خود بیگانگی تاثیر منفی زیادی بر افت عملکردهای افراد دارد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد و مولفه های از خود بیگانگی در دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه اصفهان انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا کیفی بود. جامعه پژوهش خبرگان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه اصفهان در سال ۱۴۰۰ بودند که طبق اصل اشباع نظری ۲۰ نفر از آنها با روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل فرم اطلاعات جمعیت شناختی و مصاحبه نیمه ساختاریافته بودند که روایی مصاحبه ها با روش مثلث سازی تایید و پایایی کدهای استخراج شده با روش بازآزمایی دو هفته ای ۸۸/۰ به دست آمد. داده ها با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی در نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند. یافته ها: تحلیل داده ها نشان داد که از خود بیگانگی ۲۰۵ شاخص، ۲۹ مولفه و ۷ بعد داشت. ابعاد شامل از خود بیگانگی فراسازمانی (با ۵ مولفه انسان زدایی در کار، آنومی فرهنگی و اجتماعی، اثرات و ارزش های جامعه صنعتی، بیگانگی اجتماعی و باورهای فرهنگی)، از خود بیگانگی سازمانی (با ۱۳ مولفه ضعف در مدیریت استعدادها، ضعف جامعه پذیری سازمانی، مدیران غیرحرفه ای و ضعیف، بیگانگی سازمانی، ضعف ارتباطات بین فردی در سازمانی، تنش و تعارض سازمان، ضعف قوانین و مقررات، سیستم نظارت و کنترل ناکارآمد، بی نظمی سازمانی، فرهنگ سازمانی مبتنی بر ساخت، فساد و رانت خواری، سبک مدیریت استبدادی و بی قدرتی در کار)، از خود بیگانگی شغلی (با ۴ مولفه احساس بی معنایی در کار، عدم انگیزش شغلی، ابهام در نقش و وظایف و سرخوردگی شغلی و سازمانی)، از خود بیگانگی فردی (با ۴ مولفه ناتوانی در کار، عزت نفس پایین، اختلالات روانشناختی و فقدان اخلاق مداری کارکنان)، نگرش های رفتاری و سازمانی نامطلوب (با ۱ مولفه)، خستگی شغلی (با ۱ مولفه) و بیزاری و تنفر از کار (با ۱ مولفه) بودند. نتیجه گیری: ابعاد و مولفه های شناسایی شده برای از خود بیگانگی می تواند برای متخصصان و برنامه ریزان سازمانی تلویحات کاربردی بسیاری داشته باشد و آنان بر اساس ابعاد و مولفه های شناسایی شده می توانند برنامه هایی برای کاهش از خود بیگانگی کارکنان طراحی و اجرا نمایند.