بررسی تاثیر رویشگاه و مراحل مختلف رشد بر تغییرات بازده اسانس و ترکیبات فیتوشیمیایی گیاه بابونه آناتولی Anthemis wiedemanniana (Fisch. & C.A. Mey.) Holub

کمیت و کیفیت اسانس گیاهان دارویی به طور بارزی تحت تاثیر فاکتورهای زیستی و اکولوژیک قرار می گیرند. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تغییرات بازده اسانس و ترکیبات فیتوشیمیایی گونه بابونه آناتولی Anthemis wiedemanniana (Fisch. Holub & C.A. Mey.) در رویشگاههای مختلف آن در استان آذربایجان غربی در مراحل مختلف رشد بود. پس از برداشت سرشاخه های هوایی این گیاه در هر رویشگاه، اسانس گیری با استفاده از دستگاه کلونجر انجام گرفت و تجزیه مواد موثره اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC/MS انجام شد. دادهها در قالب طرحکاملا تصادفی با چهار تکرار تجزیه آماری شدند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد، بیشترین بازده اسانس سرشاخه های گیاهان در سه مرحله رشد رویشی ، گلدهی و میوه دهی از رویشگاه قیزقلعه میاندوآب با اقلیم نیمه خشک به دست آمد که به ترتیب ، ۷۰/۰، ۸۸/۰ و ۷۵/۰ درصد بود. گروه بندی جمعیت ها توسط تجزیه خوشه ای نشان داد که تنوع ژنتیکی و منشا جغرافیایی می تواند دلیل گروهبندی جمعیت جنوب استان (قیزقلعه میاندوآب) در گروهی جدا از جمعیت های شمال استان (اشنویه ، انهر، قوشچی و راژان) باشد. بر اساس نتایج به دست آمده از این تحقیق ، جهت حصول مقدار بیشتر ماده موثره اسانس ، رویشگاه میاندواب، رویشگاه برتر بود و جهت دستیابی به ترکیبات اسانس با خواص دارویی با ارزش، از قبیل کاریوفیلن اکسید، ادسمول و ایزوآرومادندرن نمونه برداری از رویشگاههای اشنویه ، قوشچی و انهر در مرحله رشد رویشی ; مقدار بالای فارنزن، رویشگاه میاندوب در مرحله رشد رویشی و مقدار بالای ترکیبات تی - کادینول و بتا سزکوئی فلاندرن، رویشگاههای راژان و میاندواب در مرحله میوه دهی توصیه می شوند.