به کارگیری فناو ری های نوظهور درخدمات نوین کتابخانه های عمومی: مرور حوزه ای

پیشرفت فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، توسعه اینترنت و موتورهای جستجو و پتانسیل وقابلیت آنها در دسترس پذیر کردن اطلاعات، نیازهای کاربران کتابخانه ها را متنوع و سطحتوقعات و انتظارت آنها را متحول کرده است. همین امر، ضرورت شناسایی پتانسیل هایفناوری های اطلاعاتی و ارتباطی، اتخاذ رویکردهای نوین و خلاقانه در ارائه خدماتکتابخانه های عمومی و بازنگری در نقش های و فعالیت های این سازمان ها به منظور مدیریتاین تحولات و مواجهه درست با آنها را فراهم کرده است. ازاین رو، در پژوهش حاضر تلا،شده است تا با استفاده از مرور حوزه ای مطالعات بین المللی، مهم ترین فناوری های نوظهوردر کتابخانه های عمومی، کاربرد آنها در ارائه خدمات نوین در این کتابخانه ها وزیرساخت ها و الزامات موردنیاز برای ارائه این خدمات شناسایی شود.رویکرد پژوهش حاضر کیفی بوده و با استفاده از رو، مرور حوزه ای اجرا شده است.بدین منظور، پژوهش های مرتبط در پایگاه های اطلاعاتی بین المللی طی بازه ۲۰۰۰ تا۲۰۲۱ مورد جستجو قرار گرفتند. در این راستا، از ابزار ارزیابی موسسه جی بی آی برایبررسی کیفیت منابع انتخابی استفاده شد. درنهایت، ۱۳۹ اثر تحلیل و بررسی شد. مروریبر مطالعات انجام گرفته، نشان می دهد که پژوهشگران کاربرد فناوری های مختلفی را درکتابخانه های عمومی بررسی کرده اند که در میان آنها بر فناوری های هو، مصنوعی،ابزارهای هوشمند و فناوری های مرتبط با آن شامل واقعیت افزوده و رایانش ابری، رسانه هایاجتماعی، وب ۲، تلفن همراه، اینترنت اشیاء و واقعیت مجاری به ویژه طی سال های اخیر،تاکید بیشتری صورت گرفته است. این فناوری ها می توانند فرصت های ارزشمندی برایکتابخانه های عمومی به منظور بهبود بخشیدن به فعالیت های این سازمان ها، تنوع بخشیدن وشخصی سازی کردن خدمات آنها فراهم سازند. به طوری که می توان اذعان داشت استفاده ازاین ابزارها از یک سو می تواند به کتابداران برای انجام فعالیت های پیچیده، وقت گیر،تکراری و خسته کننده کمک کند و از سوی دیگر، امکان پاسخگویی به نیازهای طیفوسیعی از کاربران اعم از کاربران خاص )به عنوان نمونه کاربران دارای اختلال بینایی یادارای معلولیت(، کودکان و بزرگسالان نوسواد و تسهیل فرایند جستجو و دسترسی بهاطلاعات را برای آنها فراهم کند. عمده ترین خدمات ارائه شده تحت تاثیر استفاده ازفناوری های اطلاعاتی و ارتباطی در کتابخانه های عمومی شامل کمک به توسعه شهرهوشمند و دولت الکترونیک، مدیریت اطلاعات سلامت، کارکردهای اجتماعی، مدیریتبحران های طبیعی، کارکردهای اقتصادی، خدمات پژوهشی، مشاوره و آموز، سواداطلاعاتی و یادگیری مادام العمر هستند.لازم به ذکر است که ارائه خدمات با استفاده از فناوری های نوظهور نیازمندزیرساخت هایی است که بر اساس پیشینه های مطالعاتی، مهم ترین الزامات شاملمحدودیت های مالی، وضعیت دانش، مهارت و تخصص نیروی انسانی شاغل درکتابخانه ها برای بهره گیری از این فناوری ها و همچنین سطح سواد اطلاعاتی کاربران برایاستفاده از آنهاست. بنابراین، لازم است نهاد کتابخانه های عمومی با فراهم کردن اینزیرساخت ها که از تجربیات و پژوهش های دیگر کشورها به دست آمده است، برنامه ریزیمناسبی را برای ارائه خدمات نوین با استفاده از فناوری های نوظهور اتخاذ نماید. نتایجپژوهش حاضر ضمن کمک به توسعه فرصت های مطالعاتی، بستر لازم را برای برنامه ریزیو سیاست گذاری در جهت پیاده سازی فناوری های نوظهور در کتابخانه های عمومی و فراهمساختن زیرساخت های لازم برای به کارگیری آنها فراهم می سازد.