بررسی نقاط قوت و چالش های تولید مواد اولیه دارویی در ایران در گام دوم انقلاب

صنعت تولید مواد دارویی نقش مهمی در ارتقا و حفظ سلامتی جامعه ایفا می نماید. این صنعت در کشوری نظیر ایران که با تحریم های بین المللی مواجه است و زنجیره تامین محصولات دارویی آن تلاطم بیشتری دارد، اهمیت دوچندان دارد. هدف این پژوهش بررسی میزان تولید مواد اولیه دارویی در داخل و توجه بیشتر به رهنمودهای رهبر انقلاب در صحبت های ایشان در بیانیه گام دوم انقلاب در زمینه خودکفایی تولید دارو می باشد.روش کارجامعه آماری مطالعه مشتمل بر کلیه شرکت های رسمی و فعال در حوزه تولید مواد اولیه دارویی بوده است. بخشی از داده های گردآوری شده از سامانه های اطلاعاتی نظیر سامانه جامع تجارت، سازمان غذا و دارو به دست آمده و در بخش میدانی، نمونه گیری تصادفی مورد استفاده قرار گرفت و اطلاعات مربوط به ۱۰۹ ماده موثره دارویی استخراج و با کمک نرم افزار SPSS۲۴ تحلیل و بررسی آن انجام شد. جست و جوی اینترنتی در پایگاه های SID، MagIran و Iranmedex نشان می دهد که تاکنون پژوهش علمی در زمینه بررسی سیاست های تامین مواد اولیه دارویی کشور، دراین پایگاه ها منتشر نشده است.یافته هابا توجه به اینکه در ایران پس از اجرای طرح ژنریک رشد قابل توجهی در تولید دارو به وجود آمد، همزمان با توسعه صنعت تولید مواد اولیه در ایران و تامین بخشی از نیاز داخل، به دلیل توسعه چشمگیر این صنعت در کشورهای چین و هند و تولید سهم قابل توجهی از مواد اولیه دارویی جهان توسط این دو کشور، واردات مواد اولیه دارویی از این دو کشور آغاز شد تا جایی که در حال حاضر بیشترین میزان واردات مواد اولیه دارویی از این دو کشور انجام می شود. مولکول های تولید شده در داخل کشور بر مبنای ماتریس ABC-VED مورد تقسیم بندی قرار گرفتند. در نکته قابل توجه دیگر آنکه صنعت تولید مواد اولیه علیرغم برخورداری از زیرساخت مناسب و اخذ حمایت نهادهای سیاست گذار نظیر ممنوعیت یا محدودیت واردات، به دلایل گوناگون از جمله بهره وری پایین، کمبود ارز، ضعف در پاسخ دهی بهنگام به نیاز متلاطم بازار و نظایر آن قادر به تامین صد درصدی مولکول های تولید داخل نیز نبوده است.بحث و نتیجه گیریبا توجه به شرایط ویژه کشور در مواجهه با تحریم های بین المللی و همچنین اختلالات ایجاد شده به دنبال پاندمی ویروس کرونا، جهت ارتقای تاب آوری زنجیره تامین و کاهش کمبودهای دارویی طبق صحبت های رهبر معظم انقلاب و بیانیه گام دوم ایشان، ضمن رفع موانع داخلی و ارتقای پیش بینی پذیری توان صنعت تولید مواد اولیه، نظام دارویی بایستی در ارتباط با تدارک ظرفیت های پشتیبان داخلی و خارجی برنامه ریزی لازم را به عمل آورد.