بررسی انتقادی تعریف عقد در حقوق ایران با تمرکز بر تفسیر ماده ۱۸۳ قانون مدنی، بر اساس ماهیت عقد در فقه امامیه، حقوق انگلیس و حقوق فرانسه

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 951

فایل این مقاله در 29 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ILRJ-24-1_003

تاریخ نمایه سازی: 24 خرداد 1402

چکیده مقاله:

تعارض در تعریف کلی عقد در ماده ۱۸۳ قانون مدنی ایران و نیز تعارض این تعریف با تعریف مصادیق عقد مانند عقد بیع در ماده ۳۳۸ این قانون از مباحث بحث برانگیز است. ماده ۱۸۳ قانون مدنی در تعریف عقد به صورت یکپارجه عمل نکرده است. از طرفی در این ماده عقد از جنس تعهد تعریف شده است، اما در ماده ۳۳۸ مذکور، مصادیق همین عقد از جنس «تملیک» تعریف شده است. این ثنویت در تعریف سبب شده که بحث حول این مساله شکل بگیرد که چگونه تملیک را می توان به صورت «عهدی» فهم کرد. در زمینه حل تعارض دو مفهوم تملیک و تعهد نظریاتی از سوی حقوقدانان ایرانی ابراز شده است اما این نظریات در رفع اشکالات وارده توفیقی نداشته اند. از این روی، پرسش تحقیق حاضر، امکان سنجی حل این تعارض می باشد. فرضیه این مقاله را این گونه می توان صورت بندی کرد که: «تعارض موجود، از مصادیق تعارض های بنیادین قانون مدنی است که امکان حل آن نیست.» و این فرضیه در طول تحقیق با بررسی ریشه های دوگانه قانون مدنی در سنت رومی - ژرمنی و سنت فقهی بررسی و نمایان می گردد. این تحقیق با روش استنباطی تفسیری در موضوع مقاله به اقوال فقهاء و حقوقدانان رجوع کرده، سپس با تقریر و نقد نظریات ایشان، روایی فرضیه اخیر الذکر را اثبات می کند.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

عطاءالله بیگدلی

استادیار، گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی و فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران.

محمدرضا محمدی

دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق عمومی و حقوق اقتصادی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی «ره»، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اصفهانی، محمدحسین کمپانی (۱۴۱۸ق). حاشیه کتاب المکاسب. قم: انوار الهدی ...
  • امامی، حسن (۱۳۵۵). حقوق مدنی. تهران: کتابفروشی اسلامیه ...
  • امیری قائم مقامی، عبدالمجید (۱۳۷۸). حقوق تعهدات (جلد دوم) اعمال ...
  • انصاری، مرتضی (۱۴۱۵ق). کتاب المکاسب. قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ ...
  • اوبر، ژان لوک و دوتیول، فرانسوا کولار (۱۳۹۰). حقوق تعهدات: ...
  • بیگدلی، عطاءالله (۱۳۹۳). تفاوت مبانی نظریه تعهدات در دو نظام ...
  • بیگدلی، عطاءالله و محمدی، محمدرضا (۱۴۰۰). بررسی انتقادی تعاریف عقد ...
  • بینابنت، آلان (۲۰۰۴م). القانون المدنی، الموجبات (او الالتزامات). ترجمه منصور ...
  • جعفری خسروآبادی، نصراله (۱۳۹۶). تاملی بر مفهوم «تعهد و التزام» ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۷۰). مکتب های حقوقی در اسلام. تهران: ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۶۹). حقوق تعهدات (دوره حقوق مدنی) جلد ...
  • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (۱۳۹۰). فلسفه حقوق مدنی، جلد اول: عناصر ...
  • خوبیاری، حامد و طباطبایی، سید محمدصادق (۱۴۰۰). تحلیل ماهیت «عقد ...
  • خوئینی، غفور (۱۳۷۹). حقوق تعهدات: تحلیل فقهی حقوقی. تهران: زهد ...
  • دادمرزی، سیدمهدی (۱۳۹۳). تعارض تعریف قانونی عقد با بیع با ...
  • داکسبری، رابرت (۱۳۷۷). م‍روری ب‍ر ح‍ق‍وق ق‍رارداده‍ا در ان‍گ‍ل‍س‍ت‍ان . ...
  • دیلمی، احمد (۱۳۹۸). کالبد شناسی مفهوم تعهد. دانشنامه های حقوقی، ...
  • سبزواری، سیدعبدالاعلی (۱۴۱۳ق). مهذب الاحکام. قم: موسسه المنار ...
  • شهیدی، مهدی (۱۳۹۰). تشکیل قراردادها و تعهدات (حقوق مدنی جلد ...
  • صاحب جواهر، محمدحسن (۱۴۰۴ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. ...
  • صفایی، سیدحسین (۱۳۸۳). قواعدعمومی قراردادها. تهران: نشر میزان ...
  • عاملی، سید جواد بن محمد (۱۴۱۹ق). مفتاح الکرامه فی شرح ...
  • عراقی، آقا ضیاء الدین علی کزازی (۱۴۲۱ق). حاشیه المکاسب. قم: ...
  • علی آبادی، علی (۱۳۸۱). ایجاد و سقوط تعهدات ناشی از ...
  • غروی نائینی، محمدحسین (۱۴۱۳ق). المکاسب و البیع. قم: دفتر انتشارات ...
  • قاسم زاده، مرتضی (۱۳۸۳). حقوق مدنی: اصول قراردادها و تعهدات ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۱). دوره مقدماتی حقوق مدنی، درس هایی از ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۳). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، ...
  • کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۳). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد دوم، ...
  • کاشف الغطاء (نجفی)، علی بن جعفر بن خضر (۱۴۲۲ق). شرح ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن (۱۴۰۸ق). شرائع الاسلام فی مسائل ...
  • محقق حلی، جعفر بن حسن (۱۴۱۸ق). المختصر النافع فی فقه ...
  • محقق داماد، سیدمصطفی و دیگران (۱۳۷۹). حقوق قراردادها در فقه ...
  • مراغی، سیدمیرعبدالفتاح بن علی حسینی (۱۴۱۷ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر ...
  • مصطفوی، سیدمحمدکاظم (۱۴۲۳ق). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته ...
  • موسوی بجنوردی، سیدحسن بن آقابزرگ (۱۴۱۹ق). القواعد الفقهیه (للبجنوردی، السید ...
  • نوین، پرویز (۱۳۸۴). حقوق مدنی (۸) در عقود و تعهدات ...
  • Bénabent, Alain (۱۹۹۱). Droit civil: les obligations. Montchrestien ...
  • Burrows, A. S. (۱۹۹۸). Understanding the law of obligations. Essays ...
  • Cabrol, Pierre et Ribeyrol, Monique (۲۰۱۸). Leçons de Droit des ...
  • Catala, Pierre, et al. (۲۰۰۶). L'avant-projet de réforme du droit ...
  • Garner, Bryan A.; Black, Henry Campbell (۲۰۰۹). Black's law dictionary. ...
  • Gaylor, Rabu (۲۰۱۹). Droit des obligations. Paris: Editions Ellipses ...
  • Ghestin, Jacques (۱۹۹۳). Traité de droit civil: La formation du ...
  • https://iej.univ-paris۱.fr/openaccess/reforme-contrats/titre۳/stitre۱/chap۱-dispositions-liminaires/Lachièze, Christophe (۲۰۲۰). Droit des contrats. Paris: Editions Ellipses ...
  • Larombière, Léobon (۱۸۶۲). Théorie et pratique des obligations, ou commentaire ...
  • Lecourt, Arnaud (۲۰۱۹). Fiches de droit des obligations. Paris:Editions Ellipses ...
  • Martin, E. A. (۲۰۰۶). Law, Jonathan: A dictionary of law. ...
  • Mazeaud(s), (Henri, Jean, Léon) (۱۹۹۵). Chabas, François, Leçons de droit ...
  • Molitor, Philippe (۲۰۰۹). Les Obligations en droit Romain: avec l'indication ...
  • Neyers, Jason et al. (۲۰۰۹). Exploring contract law. Oxford, Portland ...
  • Oughton, David; Davis, Martin (۲۰۰۰). Sourcebook on contract law. ۲nd ...
  • Samuel, Geoffrey (۲۰۰۱). Law of obligations and legal remedies. ۲nd ...
  • Véronique, Nicolas (۲۰۱۷). Droit des obligations. Le contrat, Paris: Editions ...
  • نمایش کامل مراجع