برنامه ریزی پدافند غیرعامل در محیط های شهری

امروزه برای جلوگیری و کاهش اثرات جانی و مالی چنین مخاطراتی، دانشی به نام"مدیریت بحران" به وجود آمده است. چنین رویکردی بسیاری از بلایا و مخاطرات طبیعی را که رخ داده است یا ممکن است رخ دهد، مدیریت و سامان دهی می کند؛ از این رو در دنیای امروز مدیریت بحران از جمله مسایلی است که لازم است در فرایند برنامه ریزی شهری بدان توجه شود؛ به طوری که رویدادهای بحرانی مربوط به بلایای طبیعی مانند سیل، طوفان و زلزله به پیش زمینه اساسی مدیریت برای ایجاد برنامه ریزی و کنترل تبدیل شده است(Nichols, ۲۰۱۳: ۲۱). مفهوم مدیریت شهری در کنترل بحران ها و مشکلات را نیز در چارچوب نظریه تعادل می توان تعریف کرد؛ ارتقای توانمندی ها و امکانات و استفاده بهینه از آنها و همچنین درنظرگرفتن ارتباط دوسویه میان شهر، طبیعت، انسان و قوانین حاکم بر آنها متناسب با نیازمندی های شهری. در واقع مدیریت بحران روند نظام مند به کارگیری تصمیمات مدیریتی، سازماندهی، تقویت مهارت های عملیاتی و ظرفیت سازی برای تدبیر سیاست ها، اتخاذ راهبردها و ایجاد سازگاری در جوامع به منظور کاهش پیامدهای زیان بار ناشی از مخاطرات طبیعی و بلایای مرتبط با عوامل زیست محیطی و تکنولوژیک است. در نتیجه می توان گفت گسترش شهر و شهر نشینی و افزایش تدریجی تعداد شهرهای بزرگ در جهان به خصوص در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران، از یک طرف و رشد شهرها، تمرکز و تجمع جمعیت و افزایش بارگذاریهای محیطی و اقتصادی بر بستر آنها از طرف دیگر، ضمن توجه بیشتر به شهرها، منجر به پذیرش نقش ها و عملکردهای متعدد شده است. یکی از موضوعات مهمی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان با آن روبرو هستنند موضوع حوادث طبیعی است. با توجه به ماهیت غیر مترقبه بودن این حوادث و لزوم اتخاذ سریع و صحیح تصمیم ها و اجرای عملیات, مبانی نظری و بنیادی, دانشی را تحت عنوان مدیریت بحران به وجود آورده است.