بازنمایی ایدئولوژی در سروده لامیه «ابن عرندس حلی» براساس لایه اندیشگانی

زبان در سطوح مختلف سبک و کلام، حامل یک نوع ایدئولوژی است که گاه برگرفته از باورهای جمعی یک گروه است. هر شیوه ی نگرشی به نحوی در جامه زبانی مخصوص جلوه گر خواهد شد. در واقع شاعر با گزینش ساختارهای زبانی حاکم بر شعر اعم از اشارات پنهان و آشکار در متن واژگان و رمزگان موجود در آن و گزینش نوع خاصی از ساختارهای نحوی و رازهای زیبایی شناختی- بلاغی به بیان ایدئولوژی خود می پردازد. برای دستیابی به این ایدئولوژی، می توان از روش سبک شناسی لایه ای از جمله بررسی لایه اندیشگانی سبک بهره برد.  «ابن عرندس» یکی از بزرگان شیعه و از شاعران متعهد قرن نهم هجری است. یکی از این سروده های مشهور وی لامیه است که تحلیل این سروده ابن عرندس از منظر سبک شناسی به مخاطب کمک می کند تا اندیشه حاکم بر ذهن سراینده آن و ارتباط عمیق میان تکنیک های ادبی و مشخصه های ظاهری با محتوا و مضامین آن را بهتر و راحتر دریابد؛ از این رو مقاله ی حاضر برآن است تا با روش توصیفی_تحلیلی، اصول اندیشگانی سروده لامیه ابن عرندس را با تکیه بر مبانی سبک شناسی لایه ای، در پنج لایه ی واژگانی، نحوی، بلاغی، آوایی و ایدئولوژیک بررسی و تحلیل کند. نگارندگان با تدقیق در معانی و ساختار ابیات سروده و بررسی بازتاب ایدئولوژی در هر کدام از لایه های مذکور، نقش لایه بلاغی را پر رنگ تر یافتند. از تطبیق لامیه با ویژگی های متن ادبی و متن ایدئولوژیک در پنج محور؛ روشن شد که تقابل بارزی میان ادبیت و ایدئولوژی در این متن وجود ندارد ولامیه یک متن اندیشگانی یا ادبی صرف نیست بلکه در خدمت هر دو قرار گرفته است. هم چنین با تحلیل ایدئولوژی و فردیت هنری در این سروده این نتیجه حاصل شد که ایدئولوژی حاکم بر لامیه بر ارزش های مهم جمعی استوار است و بر عقاید جمعی و باورهای مشترک پافشاری می کند؛ به همین دلیل بازتاب ایدئولوژی در سروده لامیه مطابق سبک عمومی است و تمام اهتمام ابن عرندس بر این بوده است که از ادبیات برای بیان و تقویت هرچه بیشتر ایدئولوژی خود بهره گیرد.