تحلیل نشانه شناسی مفهوم"آیه" در قرآن با کاربست مدل ارتباطی یاکوبسن

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 157

فایل این مقاله در 32 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RJQK-14-52_002

تاریخ نمایه سازی: 28 خرداد 1402

چکیده مقاله:

نشانه­شناسی دانشی است که به بررسی نظام­های نشانه­ای نظیر زبان­ها می­پردازد. قرآن کریم نیز به عنوان مجموعه­ای از نشانه­های زبانی از این منظر مورد بررسی قرار می­گیرد. این دانش همانند ابزاری توانمند از طریق ارائه تحلیل­های ساختاری به فهم دلالت­های متن یاری می­رساند. مدل­های ارتباطی یکی از ارکان­های مهم در تحلیل­های زبان­شناسی به شمار می­رود. در این میان مدل ارتباطی یاکوبسن یکی از مدل­های مطرح در حوزه مطالعات نشانه­شناسی به شمار می­رود. در این مدل ارتباطی، به بررسی نقش­های زبانی بر اساس عناصر اصلی تشکیل دهنده ارتباط پرداخته می­شود. در این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی به تحلیل نشانه­شناختی واژه «آیه» در قرآن در مصادیق نشانه­های آفاقی، انفسی، معجزه و عبارت زبانی در قالب مدل ارتباطی یاکوبسن پرداخته می­شود و دلالت­های آن استخراج می­گردد. بررسی کارکردهای زبانی واژه «آیه» در مصادیق گوناگون با استفاده از مدل ارتباطی یاکوبسن در نشانه­شناسی ویژگی­های مشترکی نظیر جنبه غیبی­ داشتن، تامل و کارکرد ارجاعی مشترک را برای رمزگان­ اثبات می­نماید و دو سطحی بودن (دنیوی و اخروی) نشانه­ها را به نمایش می­گذارد.

نویسندگان

شیما حمیدی

دانش آموخته گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی قم، قم، ایران

علیرضا قائمی نیا

دانشیار گروه معرفت شناسی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران

محمدعلی رضایی اصفهانی

استاد گروه علوم قرآن و حدیث جامعه المصطفی العالمیه قم، قم، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن عاشور، محمد بن طاهر. (بی­تا). التحریر و التنویر. بیروت: ...
  • ابن عطیه اندلسی، عبدالحق بن غالب. (۱۴۲۲). المحررالوجیز فی تفسیرالکتاب ...
  • ابن فارس، احمد. (۱۴۲۲). معجم مقاییس اللغه. بیروت: دار احیاء ...
  • ابن­منظور. (۱۴۰۸). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • ابوحیان، محمد بن یوسف. (۱۴۲۰). البحر المحیط فی التفسیر. تحقیق ...
  • احمدی، بابک.(۱۳۹۴). از نشانه­های تصویری تا متن. تهران: مرکز ...
  • الاصفهانی، الراغب. (۱۴۲۳). مفردات الفاظ قرآن. تحقیق عدنان داوری، دمشق: ...
  • اکو، اومبرتو. (۱۳۹۵). نشانه­شناسی. پیروز ایزدی، تهران: ثالث ...
  • بلاشر، رژی. (۱۳۷۴). درآستانه قرآن. رامیار. محمود. تهران: فرهنگ اسلامی ...
  • توسان، برنار. (۲۰۰۰). ما هی السیمیولوجیا. محمد نظیف. الدار البیضاء: ...
  • جفری، آرتور. (۱۳۷۲). واژه­های دخیل در قرآن مجید. بدره­ای، فریدون. ...
  • الجوهری، اسماعیل. (۱۴۳۰). الصحاح. قاهره: دارالحدیث ...
  • چندلر، دانیل. (۱۳۸۷). مبانی نشانه­شناسی. مهدی پارسا. تهران: سوره مهر ...
  • سیبیاک، تامس آلبرت. (۱۳۹۱). درآمدی بر نشانه­شناسی. محسن نوبخت. تهران: ...
  • صفوی، کوروش. (۱۳۹۴). آشنایی با نشانه­شناسی ادبیات. تهران: علمی ...
  • طباطبایی، سید محمد حسین. (۱۴۱۷). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: ...
  • طبرسی، فضل بن حسن. (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ...
  • الطریحی، فخرالدین. (۱۴۳۰). مجمع البحرین. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات ...
  • عباس­زاده، ف. (۱۳۹۷). «بررسی نشانه­شناختی ارزش و روابط سلبی عناصر ...
  • عظیمی­فرد، فاطمه. (۱۳۹۲). فرهنگ توصیفی نشانه­شناسی. تهران: علمی ...
  • فخر الرازی ، محمد بن عمر. (۱۴۲۰). مفاتیح الغیب (التفسیر ...
  • الفیروزآبادی، محمد. (۱۴۲۰). القاموس المحیط. بیروت: دار احیاء التراث العربی ...
  • قاسم، سیزا و ابوزید، نصر حامد. (۲۰۱۴). مدخل الی السیمیوطیقا. ...
  • قائمی­نیا، علیرضا. (۱۳۹۳). بیولوژی نص(نشانه­شناسی و تفسیر قرآن). تهران: پژوهشگاه ...
  • گیرو، پی­یر. (۱۳۹۲). نشانه­شناسی. محمد نبوی. تهران: آگاه ...
  • مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه ...
  • میرزایی ب. صرفی م. معین­الدینی ف. کوپا ف. (۱۳۹۰). «الگوی ...
  • نجومیان، امیرعلی. (۱۳۹۴). نشانه در آستانه (جستارهایی در نشانه­شناسی). تهران: ...
  • واعظ زاده خراسانی، محمد. (۱۳۸۰). المعجم فی فقه لغه القران ...
  • نمایش کامل مراجع