بررسی تمرکزگرایی مذهبی مبتنی بر نیکو اعتقادی و بازخورد آن در مدارس نظامیه

سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 122

فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHR-16-2_014

تاریخ نمایه سازی: 29 خرداد 1402

چکیده مقاله:

مدارس نظامیه در روند تحولات فکری و دینی عصر سلجوقی نقش بسزایی ایفا کردند و ضرورت دارد برخی کارکردهای مغفول این نهاد مورد بررسی قرار گیرد؛ سیاست دینی خواجه نظام الملک، بانی مدارس، بر تمرکززایی مذهبی اهل سنت استوار بود. او به منظور مشروعیت بخشی به سلاجقه و تحکیم وحدت دینی اهل سنت در برابر جریانات رقیب، منش مذهبی خاصی را بر اساس آموزه های شافعی-اشعری در پیش گرفت و تحت الگوی “نیکو اعتقاد“ به تبیین معیارهای آن پرداخت و به صورت منسجم در قالب فعالیت آموزشی- تبلیغی آن را در نظامیهها اجرا کرد.این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی با بررسی شرایط دوره وزارت خواجه به بیان مولفه های این الگو و اهداف آن که به ترسیم خط مشی سیاسی مبتنی بر دیانت و در عرصه دینی به ایجاد توازن میان نحله های سنی و تفکیک اندیشه های دینی در قالب سنت گرا و بدعت گذار انجامید، میپردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد خواجه با این الگو در زمینه دینی، تقویت اصول و وحدت اهل سنت در برابر تبلیغات دینی جریانات مخالف را فراهم آورد و در زمینه سیاسی عملکرد و بقای سلجوقیان را با معیارهای نیکو اعتقادی مشروعیت بخشید و برای نهادینه کردن سازمان یافته الگوی نیکواعتقادی آن را در مدارس نظامیه پیاده سازی کرد.

نویسندگان

محسن رحیمی دشت آبادی

گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

سید علاء الدین شاهرخی

دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

محسن رحمتی

استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

داریوش نظری

استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن ابی یعلی، ابی الحسین محمد، (۱۴۱۹) طبقات الحنابله، بیروت: ...
  • ابن الاثیر، عزالدین علی، (۱۹۶۵) الکامل فی التاریخ، بیروت: دارالصادر ...
  • ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، (۱۹۹۲) المنتظم فی تاریخ الامم ...
  • همو، (۱۳۶۸) ابلیس ابلیس، علیرضا ذکاوتی قراگزلو، تهران: نشر دانشگاهی ...
  • ابن عماد، عبدالحی بن احمد، (۱۹۸۶) شذرات الذهب فی اخبار ...
  • ابن عساکر، علی بن حسن، (۲۰۱۰) تبیین کتب المفتری، قاهره: ...
  • ابن فندق، علی بن زید، (۱۳۶۱) تاریخ بیهق، احمد بهمنیار، ...
  • ابوحنیفه، نعمان بن ثابت، (۱۳۹۲ ق) العالم و المتعلم، محمد ...
  • امیرعلی، (۱۳۶۶) روح اسلام، ایرج رزاقی، مشهد: استان قدس رضوی ...
  • بولت، ریچارد. و، (۱۳۶۴) گروش به اسلام در قرون میانه، ...
  • پطروشفسکی، آی. پ، (۱۳۵۰) اسلام در ایران، کریم کشاورز، تهران: ...
  • حسینی، علی بن ناصر، (۱۳۸۰) زبده التواریخ، رمضانعلی روح اللهی، ...
  • خواندمیر، غیاث الدین بن همام الدین، (۱۳۵۵) دستور الوزراء، سعید ...
  • الذهبی، شمس الدین، (۱۹۹۳) تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و ...
  • راوندی، محمد بن علی، (۱۳۶۴) راحه الصدور و روایه السرور ...
  • سبط بن جوزی، شمس الدین، (۲۰۱۳) مرآه الزمان فی تواریخ ...
  • سبکی، محمد بن عبدالوهاب، (بی تا) طبقات الشافعیه الکبری، محمدمحمود ...
  • سید مرتضی بن داعی رازی، (۱۳۶۴) تبصره العوام فی معرفه ...
  • شبانکاره ای، محمد بن علی، (۱۳۸۱) مجمع الانساب، میرهاشم محدث، ...
  • صفی، امید، (۱۳۸۹) سیاست و دانش در جهان اسلام:: همسویی ...
  • طباطبایی، جواد، (۱۳۷۵) خواجه نظام الملک، تهران: طرح نو ...
  • طرطوشی، محمد بن ولید، (۲۰۰۵) سراج الملوک، نعمان صالح، ریاض: ...
  • طلس، اسعد، (۲۰۱۲) التربیه و التعلیم فی الاسلام، قاهره: همداوی ...
  • ظهیری نیشابوری، ظهیرالدین، (۱۳۳۲) سلجوقنامه، محمد رمضانی، تهران: گلاله خاور ...
  • غزالی، ابوحامد محمد، (۱۹۹۸) المنخول من تعلیقات الاصول، محمدحسن هیتو، ...
  • فخری، ماجد، (۲۰۰۰) تاریخ الفلسفه الاسلامیه، بیروت: دارالشرق ...
  • قزوینی رازی، عبدالجلیل، (۱۳۵۸) النقض، میرجلال الدین محدث، تهران: انجمن ...
  • قزوینی، زکریا بن محمد، (۱۳۷۳) آثار البلاد و اخبار العباد، ...
  • کلوزنر، کارلا، (۱۳۶۳) دیوان سالاری در عهد سلجوقی، یعقوب آژند، ...
  • لاپیدوس، ایرا ماروین، (۱۳۷۶) تاریخ جوامع اسلامی، محمود رمضان زاده، ...
  • لاهیجی، عبدالرزاق فیاض، (۱۳۸۳) گوهر مراد، زین العابدین قربانی، تهران: ...
  • م. م شریف، (۱۳۶۵) تاریخ فلسفه در اسلام، نصراله پورجوادی، ...
  • نخجوانی، هندوشاه بن سنجر، (۱۳۵۷) تجارب السلف، عباس اقبال، تهران: ...
  • نظام الملک، حسن بن علی، (۱۳۸۰) سیاست نامه، عباس اقبال، ...
  • نظامی عروضی، احمد بن عمر، (۱۳۶۴) چهارمقاله، محمد قزوینی، تهران: ...
  • نویری، احمد بن عبدالوهاب، (۱۹۸۰) نهایت الارب فی فنون الادب، ...
  • وات، ویلیام مونتگمری، (۱۳۷۰) فلسفه و کلام اسلامی، ترجمه ابوالفضل ...
  • Humphreys, R. Stephen, (۱۹۹۱(, “Ideology and propaganda: religion and state ...
  • Makdisi, George (۱۹۶۲),Ashʿarī and the Ash'arites in Islamic Religious History, ...
  • مقالاتحمانی، کامران و صادقی، مقصود علی (۱۴۰۰): نقش منازعات مذهبی ...
  • ده پهلوان، طلعت و منتظرالقائم، علی اصغر و مصطفی پیرمرادیان ...
  • سرافرازی، عباس (۱۳۹۲): تاثیر سیاست نامه (سیر الملوک) خواجه نظام ...
  • شاکری، احسان، (۱۳۸۵): میشل فوکو و انقلاب ایران، مجله تاریخ ...
  • شیمویاما، توموکو، (۱۳۹۴): رابطه ی دیانت و سیاست در جامعه ...
  • نمایش کامل مراجع