فراترکیب مولفه های سلامت معنوی بر اساس رویکرد اسلامی-ایرانی

زمینه و هدف: با توجه به تعاریف متفاوت از سلامت معنوی در فرهنگ­ های مختلف و توافق اندکی که در بین متخصصان در زمینه تعریف این مفهوم وجود دارد، شناسایی مولفه­ های سلامت معنوی طبق رویکرد اسلامی-ایرانی ضروری می­ نماید. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه­ های سلامت معنوی بر اساس رویکرد اسلامی-ایرانی بر اساس پژوهش ‎های انجام ‎شده در حوزه سلامت معنوی در ایران انجام شده است. روش ها: پژوهش حاضر بر اساس هدف، از نوع بنیادی و از نظر شیوه گردآوری و ماهیت تحقیق، فراترکیب است که بر اساس روش هفت‎مرحله ­ای فراترکیب ساندلوفسکی و باروسو انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل مجموعه‎ پژوهش‎های انجام‎شده (چاپ­ شده) در جوامع علمی ایران، یعنی مقالات و پایان­ نامه­ ها در طی ۱۵ سال اخیر بود (از ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۹) که بر اساس روش نمونه‎ گیری هدفمند، مبتنی بر ملاک­ های ورود و خروج به انتخاب نمونه مناسب اقدام شد. ابزار پژوهش شامل فرم وارسی بود. گردآوری داده‎ها در پایگاه‎های اطلاعاتی ایران مانند علم نت، مگ ایران، ایرانداک و ... صورت گرفت. فرآیند تجزیه و تحلیل بر اساس کدگذاری باز، کدگذاری محوری و ایجاد طبقات در نرم­ افزار maxquda انجام گرفت. به منظور سنجش پایایی کدگذاری از شاخص کاپا استفاده شد که برابر با ۰/۷۴ به­ دست آمد. اعتبار داده­ ها نیز از طریق روایی درونی یا دیدگاه متخصصان مورد تایید قرار گرفت. یافته ها: یافته­ های پژوهش نشان داد که مفهوم سلامت معنوی یک سازه چندبعدی جامع است که دارای مولفه ­های شناختی، عاطفی-هیجانی و پیامدی در رفتار و عمل است. نتیجه گیری: تکیه بر سازه سلامت معنوی به­ عنوان یک عامل چندبعدی می­ تواند زمینه ­ساز ساخت انواع مداخلات اثرگذار در رویارویی با اختلال­ های روانی و آسیب ­های اجتماعی گوناگون باشد.