فرهنگ سیاسی دموکراتیک در جوامع چند قومی (با تاکید بر مقایسه کردهای ایران و عراق)

دموکراسی از نظام های مورد مطالبه در قرون اخیر بوده است. تمایل به دموکراسی همواره به نتیجه دلخواه یعنی به گذار ختم نشده است و در این مسیر هواداران دموکراسی با چالش ها و مسائل بسیاری مواجه شده اند. ایران نیز یکی از کشورهایی است که مطالبه دموکراسی تقریبآ از دوره مشروطه به این سو در آن وجود داشته است. در این میان ویژگی تکثر، چندقومی و چندفرهنگی بودن جامعه ایران نیز همواره به عنوان عاملی موثر در امر گذار مطمح نظر بوده و اتفاقآ بر پیچیدگی موضوع نیز افزوده است. این نوشتار تاکید عمده خود را بر بررسی فرهنگ سیاسی اقوام یعنی کردهای (ایران و عراق) و فارس ها (ایران) در وهله نخست و اثر عامل قومیتی یا در تقابل با آن اثر زمینه ملی بر شکل گیری نوع فرهنگ سیاسی آن ها در گام بعد، نهاده است. تز مرکزی که این نوشتار در چارچوب نظری خویش از آن بهره می برد، نظریه جدید رونالد اینگلهارت و کریستین ولزل درباره فرهنگ سیاسی می باشد و آن تناظر فرهنگ سیاسی و ارزش های رهاینده است. داده های مورد استفاده برای پاسخگویی به پرسش و آزمون فرضیه اصلی تحقیق از مجموعه داده های پیمایش جهانی ارزش ها اخذ شده است. پیمایش ذکر شده طی سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ میلادی در بین کشورهای مختلف ازجمله ایران و عراق به اجرا درآمده است. این پیمایش در عراق با ۲۷۰۱ نمونه آماری و در سال ۲۰۰۷ در ایران با ۲۶۶۷ نمونه آماری به انجام رسیده است. با توجه به ثبت قومیت پاسخگو، در مجموع ۳۸۴ نمونه از مجموعه داده های مربوط به کردهای عراق، ۱۸۵ نمونه مربوط به کردهای ایران و ۱۵۲۶ نفر مربوط به فارس های ایران در تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از شدت تاکید تقریبآ یکسان کردهای ایران و فارس ها بر ارزش های رهاینده و وجود تفاوت معنی دار و شدید میان تاکید کردهای ایران و کردهای عراق بر این ارزش ها است. همچنین نتایج موید تز اثر زمینه ملی بر فرهنگ سیاسی است، اگرچه تئوری ارتباط قومیت و فرهنگ سیاسی را نیز کاملا رد نمی کند.