ارزیابی حجم آب کاربردی و بهره وری آب آبیاری در کانون های تولید گردوی کشور

حجم آب کاربردی محصولات کشاورزی به عنوان یکی از شاخص های کلیدی ارزیابی مصارف آب در بخش کشاورزی، نقش بسیار مهمی در برنامه ریزی های کلان در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب دارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین حجم آب کاربردی محصول گردو تحت مدیریت باغداران در مناطق مختلف کشور و بدون دخالت در برنامه آبیاری باغداران انجام شده است. بدین منظور پایش و اندازه گیری میدانی شاخص های مورد بررسی در باغات گردو طی دو سال زراعی (۹۷-۱۳۹۶ و ۹۸-۱۳۹۷) در ۱۱ استان کشور انجام گردید و بر اساس آن مقادیر حجم آب کاربردی و بهره وری آب آبیاری در باغ های منتخب تعیین شد. نتایج پژوهش نشان داد، حجم آب کاربردی باغات گردو در مناطق مورد مطالعه از ۳۰۵۰ تا ۱۴۸۰۰ مترمکعب در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن در سطح کشور حدود ۷۰۰۰ مترمکعب در هکتار بوده است. همچنین حجم آب کاربردی در باغ های منتخب در دو روش آبیاری سطحی و قطرهای به ترتیب برابر ۷۶۷۵ و ۵۷۰۹ مترمکعب در هکتار به دست آمد. میانگین دو ساله عملکرد گردو در مناطق تولید از ۵۲۰ تا ۳۲۸۰ کیلوگرم بر هکتار متغیر و میانگین وزنی آن ۱۲۳۵ کیلوگرم بر هکتار بود. بر این اساس شاخص بهره وری آب آبیاری از ۰۴/۰ تا ۷۱/۰ کیلوگرم بر مترمکعب متغیر و میانگین وزنی آن در سطح کشور حدود ۲۰/۰ کیلوگرم بر مترمکعب بوده است. نتایج کلی پژوهش حاکی از آن است که در استان های مورد بررسی حجم آب کاربردی باغات گردو کمتر از نیاز ناخالص آبی این محصول بوده و به نوعی کم آبیاری اجباری در باغات گردو صورت گرفته است.