کاربرد بالینی اندازه گیری FRAX به همراه سنجش تراکم استخوان (BMD) در بیماران تحت همودیالیز بیمارستان بقیه الله الاعظم(عج)

زمینه و هدف: بیماران مبتلا به مرحله انتهایی بیماری کلیوی (ESRD) تقریبا ۱۷ برابر بیشتر از جمعیت عمومی در معرض خطر افزایش شکستگی و اختلالات استخوانی قرار دارند. ارزیابی خطر شکستگی در بیماران مبتلا به ESRD می­ تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار کادر درمان و پژوهشگران قرار دهد. الگوریتم ابزار ارزیابی خطر شکستگی (®FRAX) به همراه سنجش جذب انرژی اشعه ایکس دوگانه (DXA) یا سنجش تراکم استخوان (BMD) استفاده می ­شود و می ­تواند میزان احتمال ۱۰ ساله شکستگی لگن و شکستگی­ های مهم ناشی از پوکی استخوان (MOF) را در گروه خاصی از بیماران پیش ­بینی کند.روش ها: این مطالعه مقطعی برای ارزیابی خطر شکستگی در ۱۰۷ بیمار تحت همودیالیز انجام شده است، که طی سال ۱۳۹۸ در هفته سه بار به ­مدت ۴ ساعت در بیمارستان بقیه الله الاعظم (عج) همودیالیز شده ­اند. بیمارانی که سنجش تراکم استخوان انجام داده ­اند و  برای آن­ ها پرسشنامه FRAX استاندارد شده سازمان بهداشت جهانی پرشده بود وارد مطالعه شدند.یافته ها: میانگین سنی شرکت­ کنندگان ۱۴/۱۸ ± ۵۹/۹۵ سال و ۵۸/۲% آن ­ها مرد بود. میانگین سطح کلسیم، فسفر، هورمون پاراتیروئید، آلبومین و ویتامین D به ترتیب ۱/۱۴ ± ۸/۴۰ میلی­ گرم بر دسی­ لیتر، ۱/۴ ± ۴/۹ میلی­ گرم بر دسی­ لیتر، ۲۶۹/۴ ± ۲۹۷/۶۶ پیکوگرم بر میلی­ لیتر، ۰/۴۹ ± ۳/۸۶ گرم بر دسی ­لیتر و ۱۳/۹۳ ± ۲۲/۱۵ نانومول بر لیتر تعیین شد. حداقل، میانگین و حداکثر مقادیر BMD به ترتیب ۵/۳۰- ، ۲/۰۹ و ۲/۲۰ بوده است. نمرات FRAX برای شکستگی مفصل ران و برای MOFs با استفاده از BMD به ترتیب ۵/۰۱ و ۸/۸۱ بود، در حالی که بدون استفاده از BMD به ترتیب ۲/۲۳ و ۵/۸۲ تعیین شد. بدین ­ترتیب تفاوت آماری معناداری بین نمرات FRAX با و بدون استفاده از BMD  مشاهده شد. همچنین، تفاوت آماری معناداری بین مقادیر خطر MOFs و مقادیر خطر شکستگی مفصل ران محاسبه شده با و بدون استفاده از BMD  یافت شد. در مطالعه ما، سابقه شکستگی قبلی بیمار نمره بالاتر FRAX ران را در آینده پیش ­بینی می ­کند، اما سابقه شکستگی مفصل ران والدین هیچ تاثیری بر نمره FRAX مفصل ران نداشت. همچنین دریافتیم که افزایش در سطح PTH تاثیر افزایشی بر نمره FRAX مفصل ران داشته است. نتایج  نشان داد که افزایش قد و BMD بیماران می ­تواند به طور قابل توجهی نمره FRAX مربوط به MOFs و ران را کاهش دهد، در حالی که این شاخص با افزایش سن بیماران و PTH افزایش می ­یابد. در مطالعه ما نیز بیماران لاغر و کوتاه قد مستعد شکستگی بیشتر در مفصل ران هستند.نتیجه گیری: یافته ­های این مطالعه نشان می­ دهد که FRAX plus BMD ممکن است ابزاری ارزشمند برای پزشکان این مرکز برای ارزیابی دقیق خطر شکستگی در بیماران ESRD باشد و نهایتا از هزینه ­های درمانی بکاهد. این مطالعه نفرولوژیست ­ها را ترغیب می­ کند که به اطلاعات الگوریتم توجه زیادی داشته باشند.