بررسی شاخص های فیزیولوژیکی رشد و کارآیی مصرف نور در ژنوتیپ های مختلف بادام زمینی در استان گیلان

چکیدهسابقه و هدف:کاشت دیم بادام زمینی در استان گیلان سابقه ای بیش از ۱۲۰ سال دارد. استفاده از رقم دیررس NC۲ در بیشتر مزارع بادام زمینی این منطقه طی ۴۵ سال گذشته زمینه را برای گسترش بیماری ها و نوسانات عملکردی شدید در تولید این گیاه فراهم نموده است. سبک بودن بافت خاک در مزارع زیر کاشت این گیاه نیز از طریق کاهش رطوبت قابل استفاده برای بوته های بادام زمینی، نوسانات عملکردی این رقم را در سال های کم باران افزایش می دهد. در نتیجه در حال حاضر معرفی ارقام جدید سازگار با شرایط آب و هوایی منطقه که عملکرد غلاف مناسبی در شرایط دیم داشته باشند، یکی از مهم ترین نیازهای استان گیلان می باشد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه شاخص های فیزیولوژیک و کارآیی مصرف نور در ۱۴ ژنوتیپ جدید بادام زمینی و مقایسه آنها با رقم NC۲ طراحی و اجرا شد.مواد و روش هااین پژوهش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ در شهرستان آستانه اشرفیه واقع در استان گیلان انجام گرفت. ۱۴ ژنوتیپ بادام زمینی به همراه رقم NC۲ که رقم غالب کشت شده در منطقه است، بلوک های آزمایشی را تشکیل دادند. کاشت کلیه ژنوتیپ ها به صورت مسطح و در شرایط دیم انجام شد. واحد گرمایی در کل دوره رشد، سرعت رشد محصول، سرعت رشد غلاف، ضریب تسهیم، کارآیی مصرف نور، عملکرد غلاف، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در کلیه ژنوتیپ ها و رقم NC۲اندازه گیری شدند و با این رقم مورد مقایسه قرار گرفتند.یافته هانتایج این پژوهش نشان داد بیشترین واحد گرمایی از کاشت تا رسیدگی برداشت به ترتیب در رقم NC۲ و ژنوتیپ هایICGV۰۲۳۱۷ و ICGV۹۲۲۲۲ مشاهده شد در حالی که ژنوتیپ های ICGV۰۰۳۵۰ و ICGV۸۷۸۴۶ کمترین واحد حرارتی را طی فصل رشد داشتند. بالاترین مقادیر سرعت رشد محصول، سرعت رشد غلاف، کارآیی مصرف نور، عملکرد غلاف و عملکرد دانه از رقم NC۲ و ژنوتیپ های ICGV۰۰۴۲۰، ICGV۹۹۰۱۹ و ICGV۹۲۱۱۶ به دست آمد. در حالی که کمترین مقادیر از این صفات اندازه گیری شده در ژنوتیپ ICGV۰۰۳۵۱ مشاهده شد.نتیجه گیری:با توجه به نتایج به دست آمده ۳ ژنوتیپ ICGV۰۰۴۲۰، ICGV۹۹۰۱۹ و ICGV۹۲۱۱۶ در شرایط دیم در مقایسه با رقم NC۲ با واحد گرمایی کمتری در این منطقه به مرحله رسیدگی برداشت رسیدند در حالی که در بسیاری از صقات اندازه گیری شده مشابه رقم مذکور بودند. همچنین نتایج به دست آمده نشان دادند ژنوتیپ های مذکور با توجه به شاخصهای فیزیولوژیک و کارآیی مصرف نور محاسبه شده، می توانند به عنوان جایگزین برای کاشت رقم NC۲ در مزارع منطقه مورد توجه قرار گیرند زیرا این ژنوتیپ ها در شرایط کشت دیم کارآیی مصرف نور، عملکرد غلاف و دانه مناسبی داشتند.