اراده و عیوب اراده در عقد: مرورری بر تاثیر اراده و عیوب اراده (اشتباه ) در قراردادها

اراده یکی از عناصر مهم در تعهدات و اعمال حقوقی است که کیف انسانی بوده و بعد از تصور یک عمل حقوقی و تصدیق آن حاصل می گردد و این کیف انسان را به طرف فعل و ترک سوق می دهد. اراده که در درون انسان پس از طی مراحل تصور تدبر، تصدیق، اشتیاق و طلب(قصد) تکون می یابد ممکن است که هر مرحله از این مراحل با دخالت اشتباه انجام شود و این توهم پیش آید که دخالت اشتباه در هر یک از مراحل تکون اراده موجب معیوب شدن اراده گردیده و قرارداد را متاثر می سازد که با بررسی معلوم شد که اشتباه وقتی در قرارداد موثر واقع می شود که اشتباه مربوط به مرحله رضا و قصد باشد و اشتباه در مراحل دیگر اراده در قرارداد تاثیری نمی گذارد مگر اینکه اشتباه در آن مراحل به اشتباه در رضا و قصد منتهی شود. در واقع اشتباه عیب اراده است. البته با توجه به میزان اشتباه، تاثیر آن بر اراده نیز متفاوت می باشد. در خصوص اثر اشتباه اصولا تفاوتی بین اشتباه در خود موضوع قرارداد و اشتباه در شخص طرف قرارداد وجود ندارد. توضیح این که اراده دارای دو جزء اصلی است یکی قصد که رکن خلاق بوده و ماهیت آن «فعل نفسانی» است که امرش دائر مدار وجود و عدم است. اشتباه ممکن است قصد را از بین ببرد. اثر چنین اشتباهی بطلان مطلق عقد است. این حکم از قواعد امری بوده، شرط عدم تضمین (شرط برائت از اشتباه) در آن راه ندارد. این مقاله مروری بر مفاهیم کلیدی اراده است و مواردی از جمله: عنصر سازنده عقد، نقش اراده در قراردادها، تاثیر اراده یکطرفه در تشکیل تعهد، انتقاد از نظریه حاکمیت اراده نتایج اصل حاکمیت اراده، جایگاه اعلام اراده در عقد، تحلیل مراحل اراده، اراده و تفکیک پذیری آن به قصد و اراده، حاکمیت اراده ی ظاهری یا باطنی در حقوق ایران، عیوب اراده و رضا (اشتباه در قرارداد) و تاثیر اشتباه در قراردادها بررسی شده است.