راه های تثبیت نعمت ها در قرآن و روایات

نعمت موهبتی است از جانب خداوند متعال که به بندگانش ارزانی داشته است تا به وسیله آن به کمال و آسایش برسد و در راه سعادت و خداشناسی به کار ببرد. نعمت های فراوانی از جانب پرودگار به بندگان رسیده است که هیچ کس را یارای شمارش آن نباشد لیکن انسان با بهره و استفاده صحیح از همه نعمات الهی مستعد رسیدن به زندگی سعادتمندانه در دنیا و آخرت خواهد بود. البته انسان به طور معمول و از روی عادت بیشتر به نعمت های مادی (همچون نعمت سلامتی و عافیت، باران، متاع زندگانی و...) توجه دارد حال آنکه نعمت های معنوی (همچون نعمت وجود، اسلام، قرآن، وحدت و...) از بزرگترین نعمت ها در زندگی بشر به شمار می روند. بر همین اساس مطالعه حاضر به بررسی راه های تثبیت نعمت ها در قرآن و روایات اختصاص پیداکرده است. شیوه پژوهش کتابخانه ای اسنادی بوده و در این تحقیق تلاش شد با مرور و مطالعه قرآن کریم و روایات معصومین ضمن شناخت نعمت های الهی راه های تثبیت آن ها و به تبع زوال پذیری نعمت موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان داده است که؛ نعمت های الهی به دو دسته نعمت های ظاهری و باطنی در قران کریم تقسیم شده اند. همچنین در روایات ضمن در نظر داشتن این تقسیم بندی قرآنی درجات و مرتبت های مختلفی برای نعمت های الهی ذکرشده و نیز تفاوت نعمت های ظاهری و باطنی نیز بر اساس همین روایات تفسیر و تشریح شده است. از آیات قرآنی این معنا به دست می آید که نعمت ها از هر قسم و گونه ای باشد می تواند کاهش یا زوال یابد و یا تثبیت شده و افزون گردد. در سنت و آموزه های قرآنی عواملی همچون ذکر و به یادآوری نعمت ها، احسان و بخشش، شکر نعمت، عمل به شریعت، تقوای الهی، استغفار، توکل به خداوند موجبات تثبیت و افزایش نعمت ها و کفران نعمت، تکبر و رویگردانی از نعمات الهی، امتناع از بخشش و انفاق و انکار نعمت های الهی از عوامل زوال نعمت برشمرده شده اند.