تحلیل اثر تنوع شکلی ریز فضاها بر سیرکولاسیون مدارس تاریخی وابسته به گذر اصلی بازار اصفهان

بیان مساله: اشکال گوناگون ریزفضاها در بناها با کاربری های گوناگون مانند مدارس، کاروانسراها، خانه ها و... سلسله مراتب دسترسی و سیرکولاسیون های متفاوتی را پدید آورده اند. مدارس با ساختارهای شکلی متفاوت در گذر زمان پدید آمده اند. کاربری های متفاوت در هر ریزفضا باعث به وجود آمدن سیرکولاسیون و دسترسی های منحصر به فردی شده است. بازار اصفهان دارای مدارسی است که دارای تنوع شکلی در ساختار پلان و ریز فضاها هستند. یکی از پرسش های پدید آمده این است که چه ویژگی هایی از ساختار هندسی پلان مدارس وابسته به بازار یکسان و چه ویژگی هایی متفاوت است؟ یکی دیگر از سوالات مطرح شده در این زمینه این است که چه تمهیدات معماری در پلان بناها، برای بهره مندی حداکثر از فضاهای پلان به کار رفته است؟ مدرسه های دوره ی صفوی دارای چه فضاهای کاربردی بوده و از نظر کالبدی چگونه بودند؟ هدف: این مقاله بر آن است تا تاثیر تنوع شکلی ریزفضاها را بر سیرکولاسیون مدارس تاریخی وابسته به گذراصلی بازار اصفهان آشکار سازد. روش تحقیق: داده های این پژوهش بر پایه نقشه های موجود بنا و برداشت و بازترسیم آن انتخاب، و پس از بازترسیم شکل هر بخش به  صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته و کاربری آن مشخص شده است. پژوهش حاضر با استفاده از منابع مکتوب، اسناد تصویری و نقشه ها و سپس با استفاده از مطالعه مقایسه ای، به واکاوی تناسبات هندسی پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش مدارس وابسته به گذر اصلی بازار اصفهان بوده که بر پایه­ی روش نمونه­گیری هدفمند (غیر احتمالی)، بناهای شاخص به لحاظ شکل هندسی، ترکیب فضایی، تعداد ورودی و فرم میانسرا، تعداد طبقه های بنا و دوره ی منتسب تاریخی در گستره ی پلان همکف، گزینش و موردپژوهش قرارگرفته اند. نتیجه گیری: بررسی ها آشکار ساخت که دیاگرام فضایی، تنها وجه اشتراک مدارس مورد بررسی قرار گرفته است. موقعیت ورودی نسبت به مسیراصلی بازار، سیرکولاسیون فضایی، سیرکولاسیون دسترسی به حجره ها، وجود گوشه ها در میانسرا، وجود حجره های قرار گرفته در کالبد معماری و تعداد مدرس ها درمدارس گوناگون تفاوت دارند.