بررسی انتساب کتاب کفایه الاثر به علی بن محمد خزاز قمی رازی

این مقاله برای اثبات صحت انتساب کتاب کفایه الاثر به خزاز قمی است که برای این هدف مراحلی را پیموده است. اول اینکه آیا در کتاب های تراجم که تقریبا هم دوره با مولف بوده نامی از او برده شده است یا نه؟ دوم اینکه تراجم نویسان نام این کتاب را برای او ذکر کرده اند یا نه؟ و سوم آنکه کتابی که امروز در دست ماست آیا همان کتابی است که در قرون اولیه بوده است یا نه؟ در مورد نکته سوم لازم است روایات کتاب موجود را با روایات کتب ماقبل مطابقت شود تا به نوعی از «این همانی» در نقل روایات دست یافت، بدین معنی که نقل روایات در طول  قرون دستخوش تغییر و تبدیل نشده باشد. چنانچه احادیث این کتب در حد معناداری مطابقت  داشته و انتساب کتاب به مولفش نیز توسط مولفان بعدی تایید و تکرار شده باشد، می توان انتساب کتاب مورد نظر را به مولفش صحیح دانست. بر اساس یافته های این مقاله؛ اولا صاحبان تراجم از مولف کتاب یعنی علی بن محمد بن علی خزاز قمی نام برده اند. ثانیا با اینکه از کتاب او تا قرن ششم نامی نبرده اند، اما قرائنی بر این مطلب شهادت می دهد. ثالثا پس از بررسی روایات کتاب با نقل های آن در کتب بعدی معلوم شد که «این همانی» در مورد روایات آن با درصد بالایی محقق شده است. در نتیجه می توان چنین بیان نمود که انتساب کتاب کفایه الاثر به علی بن محمد بن علی خزاز قمی رازی، عالم حدیثی قرن چهارم با درصد بسیار بالایی صحیح می باشد.