پیامبر اکرم(ص) و فراگرد ارتباطی زن در خانواده عصر نبوی (برپایه روایات برگزیده از بحارالانوار)

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 162

فایل این مقاله در 30 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PZK-11-1_006

تاریخ نمایه سازی: 19 تیر 1402

چکیده مقاله:

ترسیم الگویی صحیح از رفتار زن در دایره ارتباطات خانوادگی می تواند گامی به سوی سلامت و تعالی جامعه باشد. ازاین رو، راهبری و روشنگری زنان در اندیشه، تفکر و عملکرد، در مطالعات و برنامه های رهبران و سیاستگذاران علوم اجتماعی جایگاهی ویژه دارد. بررسی ابعاد شخصیتی زن ازجمله کنش های کلامی و غیرکلامی و فراگردهای ارتباطی وی در جایگاه مادری، همسری و دختری همواره مورد توجه معصومین(ع) و به ویژه رسول اکرم(ص) بوده است. پژوهش حاضر باهدف ارائه تبیینی از تعاملات ارتباطی زن در خانواده متعادل از منظر رسول اکرم(ص) انجام شد. ازاین رو، کلیه منابع مکتوب مربوطه مورد بررسی قرار گرفت و عناصری که از سوی پیامبراکرم(ص) برای زن به مثابه منبع پیام خانواده توصیه و یا در رفتارهای ایشان گزارش شده است، با مدل ارتباطی آندروش و پوستروم کدگذاری و تحلیل شد. بدین منظور ۱۰ روایت نخست از بخش روایات نقل شده از پیامبر اکرم(ص) درباره تعامل ارتباطی زنان در خانواده از کتاب بحارالانوار استخراج و پس از کدگذاری مولفه های ارتباطی آنها، در قالب نظریه بومی شده آندروش و پوستروم مقوله بندی و واکاوی شد. نتایج نشان داد که پیامبر اکرم(ص) با واکنش های اصلاحی، ترمیمی، ایجابی و سلبی خود نسبت به عملکرد و رفتار زنان عصر خویش که برگرفته از رویکردهای مادی و غیردینی جامعه عرب بود، آنها را به سوی بینش الهی و فرا مادی و توجه به ملاک های اسلامی فرا می خواند.

کلیدواژه ها:

سیره پیامبر(ص) ، زن در عصرنبوی ، نقش ارتباطی زن ، خانواده ، ارتباطات کلامی و غیرکلامی در خانواده

نویسندگان

راحله ضائفی

دانشجوی دکترای تاریخ اهل بیت(ع)، گروه تاریخ اسلام، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران. (نویسنده مسئول)

محسن الویری

استاد تاریخ اسلام، مدیر گروه تاریخ اسلام، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران.

زهرا روح الهی امیری

استادیار تاریخ اسلام، گروه تاریخ اسلام، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران.

کریم خان محمدی

دانشیار فرهنگ و ارتباطات، گروه مطالعات فرهنگ وارتباطات، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم (۱۳۸۸). مترجم: مکارم شیرازی، ناصر. قم: اسوه ...
  • ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمدبن علی (۱۴۱۳ه.ق). من لایحضره الفقیه. ...
  • ابن سعد، محمد (بی تا). طبقات الکبری. بیروت: دارصادر ...
  • ابن طیفور، احمدبن ابی طاهر (۱۹۴۲). بلاغات النساء. النجف الاشرف: ...
  • ابن ماجه، محمدبن یزید (بی تا). سنن ابن ماجه. محقق: ...
  • حنبل، احمدبن محمد ( ۱۹۹۵م). مسند. محقق: احمد محمد شاکر. ...
  • بخاری، محمدبن اسماعیل (۱۴۰۱ه.ق). صحیح البخاری. استانبول: بی نا ...
  • بلاذری، احمدبن یحیی (۱۴۲۴ه.ق). فتوح البلدان. محقق: سهیل زکار.، و ...
  • پارسانیا، حمید (۱۳۹۱). جهان های اجتماعی. قم: کتاب فردا ...
  • ترمذی، محمدبن عیسی (۱۴۱۲ه.ق). سنن ترمذی. محقق: عبدالوهاب عبداللطیف. مدینه: ...
  • جرجی زیدان (۱۳۹۴). تاریخ تمدن اسلامی. مترجم: جواهرکلام، علی. تهران: ...
  • حسن آبادی، معصومه (۱۳۹۷). نقش زن در تحقق حیات طیبه ...
  • دورانت، ویل (۱۳۸۰). تاریخ تمدن؛ عصر ایمان. مترجم: طاهری، ابوالقاسم. ...
  • ریتزر، جورج (۱۳۹۲). مبانی نظریه جامعه شناسی معاصر و ریشه ...
  • زیبایی نژاد، محمدرضا.، و سبحانی، محمدتقی (۱۳۸۴). درآمدی بر نظام ...
  • سالم، عبدالعزیز (۱۹۷۰). تاریخ العرب فی العصر الجاهلیه. بیروت: دارالنهضه ...
  • طباطبایی، محمدحسین (۱۴۱۷ه.ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: موسسه النشر ...
  • طباطبایی، محمدحسین (بی تا). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: موسسه ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۰۶ه.ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. ...
  • طبری، محمدبن جریر (۱۹۷۲). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: ...
  • علامه، عاطفه (۱۳۹۳) نقش زن در ایجاد خانواده متعادل. نشریه ...
  • جواد علی (۱۹۷۸). المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام. بیروت: ...
  • فرهنگی، علی اکبر (۱۳۸۷). ارتباطات انسانی. تهران: خدمات فرهنگی رسا ...
  • کلینی، محمدبن یعقوب بن اسحاق (۱۳۶۵). الکافی. تهران: دارالکتب العلمیه ...
  • کوزر، لوئیس.، و روزنبرگ، برنارد (۱۳۸۵) نظریه های بنیادی جامعه ...
  • کوئن، بروس (۱۳۸۷). مبانی جامعه شناسی. مترجم: توسلی، غلام عباس. ...
  • مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ه.ق). بحار الانوار لدرر الاخبار الائمه الاطهار. بیروت: ...
  • مجیدکاظم، شاکر (۲۰۱۴). التنشئه الاجتماعیه عند العرب قبل الاسلام. لبنان: ...
  • محسنیان راد، مهدی (۱۳۹۱). ارتباطات انسانی. تهران: انتشارات سمت ...
  • محسنیان راد، مهدی (۱۳۹۲). ارتباط شناسی. تهران: انتشارات سروش ...
  • مسلم بن حجاج (بی تا). الجامع الصحیح. بیروت: دارالفکر ...
  • مظفر، محمدرضا (۱۴۰۳ه.ق). اصول الفقه. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات ...
  • معالیقی، الدکتور منذر (۱۴۲۱ه.ق). صفحات مطویه من تاریخ العرب الجاهلیه. ...
  • مورتون دوچ.، و روبرت م. کراوس (۱۳۸۶). نظریه ها در ...
  • مهریزی، مهدی (۱۳۸۲). شخصیت و حقوق زن در اسلام. تهران: ...
  • میلاد، زکی (۲۰۰۱). الاسلام و المراه تجدید التکفیر الدینی. بیروت: ...
  • نصیری، محمد (۱۳۹۳). تاریخ اسلام. قم: نشر معارف ...
  • نوری همدانی، حسین (۱۳۸۲). جایگاه بانوان در اسلام. قم: موسسه ...
  • سلیماتو جلو.، بهادر، رقیه (۱۳۹۹). نقش زن در استحکام خانواده ...
  • Andersch, E. G., Staats, L. C., & Bostrom, R. N. ...
  • Barnuld, D. C. (۱۹۶۲). Toward a Meaning-centered philosophy of communication. ...
  • Beth, A. (۱۹۷۰). Family Communication. London: Sage Publication ...
  • Srikantan, K. S. (۱۹۷۷). The Family planning program in the ...
  • Watson, J., & Hill, A. (۲۰۱۲). Dictionary of media and ...
  • نمایش کامل مراجع