جواز رجوع به عین با وفات مدین در عقود معاوضی از منظر فقه امامیه و اهل سنت

بعد از انعقاد عقد معاوضی، ممکن است یکی از طرفین قرارداد به تعهد معاوضی خود عمل کرده و عین مال را تسلیم نمودهباشد، ولی طرف مقابل قبل از انجام مفاد عقد، وفات یابد. فقهای اسلامی معمولا مسئله حاضر را در بستر عقد بیع بررسی کردهاند و در خصوص اینکه آیا با فوت مشتری قبل از پرداخت ثمن، عین کالای تسلیم شده توسط بایع قابل استرداد است یا خیر اختلاف نظر دارند. با توجه به برداشتهای متفاوت از ادله ناظر بر فوت مدیون در فقه فریقین، هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل نظریه های موجود با تاکید بر دیدگاه پذیرفته شده در فقه امامیه است. یافته های این تحقیق با بهکارگیری روش کتابخانه ای و به صورت تحلیلی توصیفی حاکی از آن است که بر خلاف رویکرد مذاهب مالکی، حنبلی و حنفی، در فقه مذاهب شافعی و امامیه حق استرداد عین با فوت مدیون در عقود معاوضی، شناسایی گردیدهاست؛ هرچند دو مذهب اخیر در جزئیات پذیرش این تاسیس با یکدیگر اختلاف دارند. شناسایی این تاسیس و کیفیت برخورد با آن، میتواند در نحوه مدیریت تصفیه ماترک مدیون، حمایت از طرف قراداد و جلوگیری از اضرار سایر طلبکاران متوفی موثر واقع گردد.