بررسی تطبیقی شرح ابن ابی الحدید و منهاج البراعه در موضوع امامت و ولایت

در مطالعه حاضر ولایت و امامت از دو شرح ابن ابی الحدید و منهاج البراعه میرزا حبیب اله خویی بررسی شدهاست. ابن ابی الحدید دانشمندی سنی و با تفکری معتزلی است که سعی کرده است تا مطالب تاریخی را به صورت مستدل و منطقی بیان کند، این در حالی است که مرحوم خویی قائل به اصول ومبانی شیعه در باب امامت هست و در حوزه ی دلایل عقلی ایشان به اثبات اصل معصوم بودن امام و شخص علی (علیه السلام)، وجوب منصوص بودن امامت علی (علیه السلام)، سبقت در اسلام، اقامهی نماز، و بیعت، مساله علم، زهد تقوا شجاعت و دیگر مسائلی که از ویژگیهای بارز امیرالمومنین است میپردازد. دوشارح در بعضی مباحث فقه الحدیثی و آثار تاریخی مشترک هستند . اما ابن ابی الحدید در بسیاری از موارد برداشت هایی از آنها کرده و یا آنها را به طریقی تاویل نموده است که مقبول میرزا حبیب الاله خویی نیست و به همین دلیل در رد و نقد او به بحث میپردازد. خویی درصدد اثبات تناقض گویی و بیهوده گویی در کلام ابن ابی الحدید است. وی در رد ابن ابی الحدید به دلایل عقلی و نقلی استناد میکند. در ادله ی نقلی به آیات قرآن کریم از جمله ی آیه ی ولایت، اطاعت و ابلاغ استناد میکند و به اثبات اصل امامت و نص بر امیرالمومنین علی (علیه السلام) می پردازد. به طور کلی ابن ابی الحدید مبانی واصول شیعه را در باب امامت نمی پذیرد وقبول ندارد که پیامبر بر امامت وخلافت علی (ع) تنصیص فرموده است.