بررسی اجمالی نسبت جنسی و تغییرات فصلی جمعیت سگ های اهلی رها در طبیعت (Canis familiaris) در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی

سگ اهلی، گونه ی اشتقاق یافته از گرگ خاکستری است که بین ۲۰ الی ۴۰ هزار سال پیش با همزیستی در کنار انسان به وجود آمده است.از طرفی به دلیل رابطه ی نزدیک سگ با انسان، در بیشتر مواقع افراد در برابر کنترل جمعیت سگها، حتی به روشهای انسانی مقاومت میکنند. حمایت عاطفی و کنترل نشده جوامع انسانی باعث شده تا اکنون سگها به دلیل ازدیاد نسل به عنوان فراوانترین گوشتخواران رویزمین مشکلاتی را برای انسان و حیات وحش به وجود آورند. سگ ولگرد هر نوع سگی است که فارغ از بلاصاحب یا صاحبدار بودن، کنترلیبر رفتار آن وجود نداشته باشد. با توجه به خسارت وارده به حیات وحش، اطلاع دقیق از جمعیت سگها به عنوان یکی از ابزارهای ضروریدر مدیریت حیات وحش محسوب میشود. منطقه حفاظت شده البرز مرکزی به دلیل وسعت بالا و تنوع اکوسیستم انتخاب گردید. هدفنخست، تخمین جمعیت بهینه با روشهای مختلف از جمله ترانکست خطی تصادفی، لینکلن- پترسن، و روش بک همراه با ثبت موقعیت -مکانی مشاهدات بود. این روشها در چند نوبت تکرار شدند. همچنین برای یک دوره استفاده از علامت گذاری سگها به کمک پیستوله رنگ-پاش و رنگهای متفاوت سنتتیک و بی خطر نیز انجام شد تا تعلق سگها و قلمرو آنان در زیستگاه بررسی شود. همواره در مناطق خاصیکه سگها مورد غذادهی واقع می شدند بیش از نیمی از علامت دارها تکرار می شدند. تعداد و نسبت جنسی نرها چه در دامداری های منطقهحفاظت شده و چه در بین سگهای بلاصاحب بزرگ شده در طبیعت بطور معنی داری بیشتر از ماده ها بود. اگرچه دلایل نابرابری نسبتجنسی مشخص نیست اما در فصول گرم و سرد تغییری در آن مشاهده نشد. از آنجائیکه منبع اصلی ورود سگها به منطقه سگهای گلهبودند علاوه بر وضع قوانین نظارتی بر روی تعداد سگ های هر دامداری، تدوین یک برنامه پایش سالانه برای مطالعه جمعیت سگها ضروری است.