مقایسه آثار سیاست افزایش قیمت آب و آثار اجرای روش آبیاری تحت فشار بر الگوی کشت کشاورزان با رویکرد برنامه ریزی ریاضی مثبت (مطالعه موردی: شهرستان ارزوئیه)

کاهش نزولات جوی و استحصال بی رویه از منابع آب زیرزمینی جلگه ارزوئیه سبب تغییرات شدید در نظام بهره برداری از منابع آبمنطقه شده است. از آنجایی که آب یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر میزان تولید و عملکرد محصولات کشاورزی به شمار می رود،مدیریت کارآی این نهاده ی کمیاب یکی از زمینه های مهم توسعه کشاورزی محسوب میشود. هدف این تحقیق، تحلیل و مقایسه الگویکشت و سودناخالص کشاورزان دو حالت ناشی از اجرای سیاست های قیمتی و غیرقیمتی آب و اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در سطحمزارع شهرستان ارزوئیه از توابع استان کرمان است. سیاست قیمتی آب آبیاری (افزایش هزینه استحصال آب) تحت سناریوهای ۲۵، ۵۰،۷۵ و ۱۰۰ درصد در نظر گرفته شد. برای تحقق این اهداف، از مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت، استفاده شد. جهت دستیابی به نتایجکاربردی، تابع تولید با کشش جانشینی ثابت و تابع هزینه غیرخطی، به این مدل اضافه شد. داده های مورد نیاز با استفاده از روشنمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل ۱۰۰ پرسشنامه در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰، جمع آوری گردید. نتایج به دست آمده، نشان داد که با اتخاذ سیاست قیمتی آب، سطح زیرکشت محصولات با کمترین آب مصرفی، افزایش و دیگر محصولات منتخب با کاهش سطح زیرکشتمواجه شدند. سودناخالص مدل تحت آخرین سناریو، ۲۶ درصد کاهش و به طور هم زمان آب مصرفی به میزان ۱۰/۵ درصد کاهش یافت مقایسه این سیاست با اجرای سیستم آبیاری قطرهای نشان داد که اجرای این سیستم آبیاری نسبت به سطح مشاهده شده، سودناخالصمدل را به میزان ۳۰/۷۵ درصد افزایش و آب مصرفی محصولات منتخب را به میزان ۵۰۵ درصد کاهش میدهد.