وضعیت تعالی سازمانی بیمارستان های ایران با تاکید بر مدل EFQM: یک مطالعه متاآنالیز

اهداف: پایش عملکرد سیستم های مراقبت بهداشتی، الزام حیاتی برای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی است. در این پژوهش مروری بر نتایج مطالعات اخیر در حوزه تعالی سازمانی در بیمارستان های ایران که با مدل EFQM انجام شده بودند، صورت گرفت. مواد و روش ها: پژوهش حاضر در سال ۱۴۰۱ برای مرور مقالات چاپ شده در مجلات فارسی و انگلیسی موجود در پایگاه های SID، Google Scholar، ProQuest، PubMed، Elsevier، ISI، Scopus، IranMedex، Science Direct، Spring و CIVILICA مرتبط با ۱۵ سال اخیر انجام شد. جستجوی مقالات با بهره گیری از واژگان کلیدی سرآمدی، تعالی سازمانی، ارزیابی یا ارزشیابی عملکرد، مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت، بیمارستان، نظام سلامت یا معادل انگلیسی آنها یعنی Organizational Excellence، Performance Assessment or Evaluation، EFQM، Hospital و Health system انجام شد. تحلیل منابع اطلاعاتی بر مبنای تحلیل کیفی و متاآنالیز با استفاده از پکیج های “Metafor version ۳.۸-۱” و“Meta version ۶.۱-۰” در زبان برنامه نویسی R انجام شد. یافته ها: در دوره مورد بررسی، ۱۴ مقاله به مطالعه مقوله تعالی سازمانی (کیفی و کمی) در بیمارستان های ایران پرداخته بودند که ۱۳ مورد آنها به ارزیابی کمی مولفه های تعالی سازمانی اختصاص داشتند. در این مطالعات، شاخص توانمندسازی برای ۱۶ بیمارستان و شاخص نتایج برای ۱۳ بیمارستان گزارش شده بود. برآورد کلی شاخص تعالی سازمانی برای مطالعات صورت گرفته برابر با ۵۳۳ در بازه اطمینان ۹۵ درصد (۶۰۲-۴۶۴) به دست آمد. شاخص تعالی سازمانی در مطالعات بین ۳۶۷ الی ۷۰۰ متغیر بود که این ناهمگونی به لحاظ آماری معنادار بود (Q=۳۷.۵, p-value<۰.۰۰۱, I۲=۶۲.۶% ). مقدار برآورد کل برای توانمندسازها و نتایج به ترتیب برابر با ۲۷۶ و ۲۴۶ به دست آمد. همچنین مقدار ناهمگونی در گزارش این شاخص ها به ترتیب برابر با ۷۸ درصد و ۵۹ درصد بود که از نظر آماری معنادار بود. نتیجه گیری: وضعیت تعالی سازمانی در بیمارستان ها، حاکی از لزوم بازنگری در الزامات استقرار سیستم های حاکمیت بالینی و اعتباربخشی با محوریت ابعاد تعالی سازمانی، در راستای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی درمانی دارد.