تغییرپذیری و روند تغییرات شدت- گستره ی ترسالی و خشکسالی در ایران

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 56

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JNEH-12-36_008

تاریخ نمایه سازی: 26 تیر 1402

چکیده مقاله:

هدف این پژوهش بررسی تغییرپذیری و روند تغییرات گستره­ی شدت­های ترسالی- خشکسالی در مقیاس­های سالانه، فصلی و ماهانه در ایران است. برای این منظور، از شاخص ZSI ، آزمون روند من-کندال و داده‎های بارش ماهانه بازکاوی­شده (ERA۵) مرکز پیش بینی میان­مدت اروپا (ECMWF) در بازه زمانی ۲۰۲۱-۱۹۷۹ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که در گستره شدت های ترسالی – خشکسالی سالانه کشور، سه دوره مشخص: دهه ۸۰ با گستره های تقریبا برابر ترسالی- خشکسالی، دهه ۹۰ گستره های ترسالی و دو دهه اول قرن ۲۱ میلادی که در شروع آن در سال آبی ۲۰۰۰-۱۹۹۹ بیش از ۹۷ درصد کشور (۷۰ درصد مساحت خشکسالی بسیارشدید) تحت شرایط خشکسالی بوده، بیشتر گستره های خشکسالی مشاهده می گردد. الگوی تغییرپذیری گستره های شدت ترسالی- خشکسالی در فصل زمستان و بهار تقریبا مشابه سالانه بوده، اما در فصل پاییز متفاوت از الگوی سالانه، در اواخر دوره، افزایش گستره های ترسالی بیشتر مشاهده می گردد. در این فصل در ماه نوامبر مساحت شدت های مختلف خشکسالی به ویژه (متوسط و شدید) کاهشی و در مقابل مساحت شدت های ترسالی افزایشی بوده است. اما در زمستان و بهار به خصوص ماه های ژانویه و تا حدودی مارس روند گستره های شدت ترسالی-خشکسالی برعکس بوده است. شدت شاخص نیز در برخی دوره های زمانی دارای روند بوده که افزایش شدت طبقات خشکسالی (افزایش شدت منفی شاخص) بارزتر است. در کل در هر سه مقیاس ماهانه، فصلی و سالانه، رخداد خشکسالی­های ضعیف و متوسط اما متوالی زیاد، درحالی­که ترسالی­های بسیارشدید و شدید با توالی کم، بیشتر بوده است. افزایش گستره های خشکسالی شدید مشهودتر و شدت طبقات خشکسالی نیز کمی افزایش یافته است. افزایش شدت شاخص و گستره های ترسالی در فصل پاییز شاید گویای تغییر رژیم بارشی و در مقابل افزایش گستره های خشکسالی به خصوص خشکسالی های شدید در دو فصل اصلی بارشی ایران (زمستان و بهار) هشداری برای مدیریت منابع آب در دوره گرم سال باشد.

نویسندگان

مصطفی کریمی

استادیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران

سوسن حیدری

دانشجوی دکترای اقلیم شناسی، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسماعیلی، حسین؛ روشنی، احمد؛ شکیبا، علیرضا؛ پرک، فاطمه. (۱۳۹۷). روند ...
  • اصلاحی، مهدی؛ سبحانی، بهروز؛ پوراصغر، فرناز. (۱۳۸۹). بررسی و کاربرد ...
  • امین، پیمان؛ ملکی­نژاد، حسین. (۱۳۹۶). بررسی و مقایسه دوره­های خشکسالی ...
  • پرک، فاطمه؛ روشنی، احمد؛ علیجانی، بهلول. (۱۳۹۴). واکاوی همدیدی سامانه ...
  • حکیم­دوست، سیدیاسر؛ رستگار، محسن؛ پورزیدی، علی­محمد؛ حاتمی، حسین. (۱۳۹۳). تحلیل ...
  • دوستان، رضا. (۱۳۹۸). تحلیل بر تحقیقات خشکسالی در ایران. تحلیل ...
  • رضیئی، طیب؛ دانش­کار آراسته، پیمان؛ ثقفان، بهرام. (۱۳۸۶). بررسی الگوی ...
  • رنجبرسعادت­آبادی، عباس؛ پناهی، علی؛ فتاحی، ابراهیم. (۱۳۹۳). تاثیر نابهنجاری­های ماهانه ...
  • طولابی­نژاد، میثم؛ حجازی­زاده، زهرا؛ سلیقه، محمد. (۱۳۹۸). توزیع فضایی سامانه­های ...
  • عزیزی، قاسم. (۱۳۷۹). ال­نینو و دوره­های خشکسالی- ترسالی در ایران. ...
  • عسگری، احمد؛ رحیم­زاده، فاطمه. (۱۳۸۲). برجستگی نوسان بارش در کشور ...
  • علیجانی، بهلول؛ بابایی فینی، ام السلمه. (۱۳۸۸). تحلیل فضایی خشکسالی­های ...
  • علیجانی، بهلول؛ بیات، علی؛ دوستکامیان، مهدی؛ بلیانی، یداله. (۱۳۹۵). تحلیل ...
  • علیجانی، بهلول؛ دوستکامیان، مهدی؛ اشرفی، سعیده؛ شاکری، فهیمه. (۱۳۹۴). بررسی ...
  • فاطمی، مهران؛ امیدوار، کمال؛ نارنگی فرد، مهدی؛ حاتمی بهمن بیگو، ...
  • فتاحی، ابراهیم و بهیار، محمدباقر. (۱۳۹۰). بررسی الگوهای سینوپتیکی خشکسالی­های ...
  • کریمی احمدآباد، مصطفی؛ جعفری، مهناز؛ خوش­اخلاق، فرامرز؛ بازگیر، سعید. (۱۳۹۸). ...
  • تغییرپذیری سالانه و روند تغییرات مساحت خشکسالی-ترسالی در ایران [مقاله کنفرانسی]
  • کریمی، مصطفی؛ حیدری، سوسن؛ رفعتی، سمیه. (۱۴۰۰). روند تغییرات مولفه­های ...
  • کریمی، مصطفی؛ خوش­اخلاق، فرامرز؛ شمسی­پور، علی­اکبر؛ نوروزی، فهمیه. (۱۳۹۸). الگوهای ...
  • کشاورز، محمدرضا؛ وظیفه دوست، مجید؛ فتاحی، ابراهیم؛ بهیار، محمدباقر. (۱۳۹۱). ...
  • کیانیان، محمدکیا؛ صالح پورجم؛ حاجی­محمدی، حسن؛ رسولی، فهیمه. (۱۳۹۵). بررسی ...
  • کیانیان، محمدکیا؛ حاجی محمدی، حسن؛ کابلی، سیدحسن؛ مشکی، علیرضا؛ عسگری، ...
  • لشکری، حسن؛ متکان، علی اکبر؛ آزدای، مجید؛ محمدی، زینب. (۱۳۹۶). ...
  • مجرد، فیروز؛ خیری، راضیه؛ نوری، زهرا. (۱۳۹۳). تحلیل فراوانی خشکسالی­های ...
  • محمودی، پیمان؛ دانشمند، حجت­اله. (۱۳۹۷). کاربرد تحلیل موجک در شناسایی ...
  • معروفی، صفر؛ طبری، حسین. (۱۳۹۰). آشکارسازی روند تغییرات دبی رودخانه ...
  • معصوم­پور سماکوش، جعفر. (۱۳۸۴). مطالعه­ سینوپتیکی خشکسالی­های فراگیر در سواحل ...
  • موحدی، سعید؛ عساکره، حسین؛ سبزی پرور، علی اکبر؛ مسعودیان، ابوالفضل؛ ...
  • Gao, J., Holden, J. and Kirkby, M. (۲۰۱۶). The impact ...
  • Heim Jr, R. R. (۲۰۰۲). A review of twentieth-century drought ...
  • Hosseini, A., Ghavidel, Y., Khorshiddoust, A. M., and Farajzadeh, M. ...
  • Kim, S., Kim, B., Ahn, T. J., & Kim, H. ...
  • Peterson, T.C., Heim, R.R., Hirsch, R., Kaiser, D.P., Brooks, H., ...
  • Triola, M.F. (۱۹۹۵). Elementary Statistics ((۶th edition)), Addison-Wesley: Reading, MA (۱۹۹۵), ۶۹۱-۶۹۳ ...
  • Tsakiris, G., & Vangelis, H. (۲۰۰۴). Towards a drought watch ...
  • نمایش کامل مراجع